Performans Kaygısı: Beynin Tehdit Algısı ve Kendilik Değeri Üzerindeki Etkileri
Performans kaygısı yaşayan insanlar genellikle mükemmeliyetçidir. Bu kişiler için başarı, değerli olmanın bir koşuludur. “Mükemmel olmazsam, yeterli olmam.” inancı derinlere yerleşmiştir. Bu nedenle yapılan en küçük hata bile kimliklerine yapılmış bir saldırı gibi algılanır.
Psikolojik olarak performans kaygısı iki boyutludur:
Duygusal boyut: Kaygı, utanç, kontrol kaybı, yetersizlik hissi.
Fizyolojik boyut: Kalp çarpıntısı, terleme, kas gerginliği, nefes darlığı.
Bu süreçte beyin yürütücü işlevlere erişemez; kişi ne kadar hazır olursa olsun performansı düşer. Tam da bu nedenle kaygı ve performans arasında ters U şeklinde bir eğri vardır: Çok az kaygı motivasyonu düşürür, çok fazla kaygı ise kapasiteyi kilitler.
Performans kaygısını azaltan en önemli şey, sonucu değil süreci merkeze almaktır. Beyin “başaracağım mı?” yerine “şu an ne yapıyorum?”a odaklandığında tehditle ilgili devreler kapanır.
Hazırlayan:
Uzman Psikolog Mustafa Cem Oğuz
