Erişkinlerde Terk Edilme Şeması ve Romantik İlişkiler
Terk Edilme Şemasının Belirtileri
- İlişkide sürekli teyit alma ihtiyacı
- Partnerin ilgisinde en ufak bir azalmayı tehdit olarak algılama
- Aşırı fedakârlık veya özveriyle ilişkiyi elde tutma çabası
- Kıskançlık, yoğun ayrılık kaygısı, terk edilmeden önce terk etme eğilimi
- Duygusal dalgalanmalar ve bağımlı ilişki yapıları
Psikodinamik Temeller
Terk edilme şeması, bireyin öz değerinin başkalarının ilgisine bağlı olarak yapılandığı bir iç dünyaya işaret eder. Çocuklukta bakımverenin tutarsız, mesafeli ya da kayıplarla şekillenmiş varlığı; bireyin 'sevilmek için hep tetikte olmalıyım' inancını geliştirmesine neden olabilir. Bu durum ilişkideki en ufak kırılmayı kişisel bir tehdit olarak algılamasına yol açar.
Terapötik Müdahaleler
1. Şema Terapi Teknikleri: Terk edilme şemasının tetiklendiği durumların fark edilmesi, yeniden yapılandırılması.
2. Deneyimsel Çalışmalar: 'İçsel çocuk'la temasa geçerek geçmişte bırakılmış olma hissinin duygu regülasyonuyla çalışılması.
3. Güvenli Bağ Kurma Deneyimi: Terapist ile kurulan sabit ve yargılamayan bağ, yeni bağlanma deneyimi olarak model olabilir.
4. Bilişsel Çarpıtmalarla Çalışma: 'Beni sevse böyle yapmazdı', 'Yalnız kalırsam yok olurum' gibi inançların sorgulanması.
5. Bağımsızlık Güçlendirme: Danışanın ilişki dışında da kendini değerli ve yeterli hissetmesini sağlayacak kaynaklarla çalışmak.
Sonuç
Terk edilme şeması, bireyin sadece ilişkideki davranışlarını değil; kendilik değerini de derinden etkiler. Terapötik süreç, bu şemanın köklerine inerek danışanın daha güvende, daha dengede ve daha sevilebilir hissetmesini sağlar. Çünkü gerçek bağlılık, terk edilme korkusuyla değil; özgürlükle kurulur.
Hazırlayan: Uzman Psikolog Mustafa Cem Oğuz
