Ayrılma-bireyleşme dönemi

Bebek kademeli olarak simbiyotik aşamaya geçtikçe, içgüdüsel gerilimlerini (açlık ve diğer ihtiyaçlar gibi) hafifleten şeyin dış dünyadan geldiğinin, aksine gerilimin acı verici birikiminin kendisi içinde üretildiğinin yavaş yavaş farkına varmaya başlar. Ancak bunun hemen öncesinde, 5. Ay civarındaki simbiyotik dönemin zirvesinde, bir sonraki aşamanın başlangıcını gözlemleyebiliriz: ayrılma-bireyselleşme aşaması. Çalışmalar, ayrılma-bireyselleşmenin dört karakteristik alt aşamasını ortaya çıkarmıştır, ki bunların tüm normal bebeklerde meydana geldiği savunulur.

Ayrılma-bireyleşme dönemi

1- Bireyleşme sürecinin ilk alt aşaması olan farklılaşma, 5 veya 6 aylıkken başlar ve sonraki 4 veya 5 ay boyunca devam eder. Çocuk artık doğrudan görsel alanının ötesine bakmaya (tarama) başlamıştır ve el, ağız ve göz koordinasyonunda ilerleme kaydeder, tüm vücudunu kullanıyor olmanın verdiği keyfi aktif şekilde ifade etmeye başlar, nesnelere, hedeflere ilgi gelişir ve zevk ve uyarım için dış dünyaya aktif bir şekilde yönelir. Bu döneme özgü olarak, annesinin yüzüne, saçına ve ağzına yönelik ilkel duyusal-motor incelemeler ve annesi tarafından başlatılan, ardından bebeğin devraldığı saklambaç oyunları sıktır.

 

2-  Ayrılma-bireyleşmenin ikinci alt aşaması, uygulama yapma dönemidir. 10. aydan sonra herhangi bir zamanda başlar ve 15. ay civarına kadar sürer. Bu alt aşamanın temel özelliği, çocuğun kendi işlevlerine ve kendi bedenine büyük bir narsistik yatırım yapmasıdır. Aynı zamanda  nesnelere olan ilgisi artar. Lokomotor becerilerin gelişmesi ile çocuk annesinden daha da uzaklaşmaya başlar ve sıklıkla kendini etkinliğine öyle kaptırır ki uzun süre boyunca anneye duyarsız gibi görünür. Bu ikinci alt aşamada annesine doğru emekler, ona doğru doğrulur ve ona dokunur veya sadece bacağına yaslanarak durur. Keşfetme çabaları ve Greenacre'in ifadesiyle 'dünya ile aşk ilişkisi' sadece kısa süreliğine sürer, yorgun düştüğünde azalır ve tekrar annesine yakın olma ihtiyacı duyar. 

 

3- Üçüncü alt aşama; Yakınlaşma aşamasıdır, uzaklaşmanın mümkün olduğu ve çocuğun yürümeyi başarabildiği zaman başlar ve yaklaşık 14 ile 22 ay arasında sürer. Lokomotor becerileri ustalaştıkça, bebek artık annesinden uzaklaşabilme yeteneğine sahip olduğunu fark eder. 2. yılın ortasına gelindiğinde, bebek artık yürümeye başlamış bir çocuktur ve fiziksel ayrılığının daha fazla farkındadır. Bu farkındalıkla birlikte, önceki hayal kırıklığına direnme ve annesinin varlığına duyarsızlığını kaybetmeye başlar. Burada, “Uygulama” döneminde talep edilen büyük narsistik yatırımın, ustalık elde edildiğinde artık gerekli olmadığını ve libidonun dolayısıyla nesnelere yönlendirilebileceği hipotez edilir. Nesne kaybına dair küçük bir korku gözlemlenebilir. bu aşamanın önemli bir özelliği, çocuğun annesiyle paylaşım yapmasının büyük duygusal öneme sahip olmasıdır. Bu dönemde çocuğun ihtiyacı özellikle annesine yöneliktir. Potansiyel tehlikenin işaretleri arasında, çok yoğun ayrılma anksiyetesi veya annenin 'gölgesi' olma, ya da tam tersine, sürekli bir dürtüyle anneden uzaklaşma çabası, annenin takibini provoke etmeye yönelik girişimler ve uyku sorunları bulunmaktadır.

 

4- Dördüncü alt aşama, sözlü iletişim, hayal kurma ve gerçekliği test etme gibi karmaşık bilişsel işlevlerin ortaya çıkmasıyla karakterizedir. Yaklaşık 20 ya da 22. aydan 30 ya da 36. aya kadar süren bu hızlı ego farklılaşması döneminde, bireyleşme çok büyük ölçüde gelişir. Bu dönemde Kendiliğin zihinsel temsilleri, nesne temsillerinden açıkça ayrışır ve nesne sürekliliğine giden yol açılır. Annenin sürekli varlığı artık o kadar da zorunlu değildir.

Bu makale 18 Kasım 2023 tarihinde güncellendi. 0 kez okundu.

Yazar
Psk. Aleyna Gül

Psk. Aleyna Gül danışanlarına İzmir de hizmet vermektedir.

Etiketler
Bebek gelişimi
Psk. Aleyna Gül
Psk. Aleyna Gül
İzmir - Psikoloji
Facebook Twitter Instagram Youtube