Aşırı Empati Yorgunluğu: Başkalarını Anlamanın Bizi Neden Tükenmiş Hissettirdiğine Dair Bilimsel Bir İnceleme
Empati üç bileşenden oluşur: bilişsel empati (anlama), duygusal empati (hissetme) ve
şefkat (yardım etme isteği). Sorun, duygusal empatinin aşırı aktif olmasıdır. Kişi karşı
tarafın acısını kendi acısı gibi hissetmeye başlar. Beyin görüntüleme çalışmalarına göre
başkasının acısını izlemek bile, kişinin kendi acı merkezlerini harekete geçirir. Bu durum
zamanla nörolojik tükenmeye yol açar.
Aşırı empati yorgunluğu yaşayan kişiler genellikle şu belirtileri fark eder:
• “İnsanların duygusal çöp kutusu” gibi hissetmek
• Suçluluk duygusu nedeniyle hayır diyememek
• Kendine zaman ayırınca bile rahatsız hissetmek
• Uykusuzluk, baş ağrısı, enerji kaybı
• Duygusal mesafe kurmakta zorlanmak
Bu durum “şefkat tükenmesi” ile de ilişkilidir. İlginç olan, araştırmalar şunu gösteriyor:
Duygusal empati tükenmeye yol açar ama şefkat enerjiyi yeniler.
Yani kişinin başkasının duygusuna gömülmesi tükeniş yaratırken, merhamet duyup
mesafe koyması tükenişi azaltır.
Çözüm şunlardır:
• Duygusal sınırlar oluşturmak
• İzin istemeden kimsenin yükünü taşımamak
• “Dinleyici değil destekçi” rolüne geçmek
• Zihinsel detoks ve duygu düzenleme pratiği yapmak
Empati bizi insan yapar, ama sınırlar bizi sağlıklı tutar.
Hazırlayan:
Uzman Psikolog Mustafa Cem Oğuz
