YAŞA BAĞLI MAKULA DEJENERASYONU
Yaşa bağlı Makula Dejenerasyonu (YBMD) da denilen makula dejenerasyonu görme kaybına yol açan bir hastalıktır. Cleveland Clinic uyarınca bu 50 yaş üstü Amerikalılarda görme kaybının en sık nedenidir. (Cleveland Clinic) Bu durum yavaş gelişir ve bu nedenle çoğu kişi bunu sadece yaşlanmaya bağlar. YBMD durumu olan hastalarda tam körlük olmayabilir ama merkezi görmelerinin büyük bir kısmını kaybederler. Makula dejenerasyonu olan kişiler halen yandan görme (periferik görme olarak da bilinir) yoluyla görebilirler.
NEDENLERİ : YBMD gözde makula zarar gördüğünde oluşur. Makula retinanın net görmesini sağlamaya yardımcı olmak üzere ışık kaynaklarını ayırt edebilen merkezi bileşendir. Makuladaki hücreler zarar gördüğünde göz ayrıntıları eskisi kadar iyi göremez. Makula şunları yapmanıza yardımcı olur: Araba sürme Okuma yazma Kişileri görme Küçük nesneleri fark etme Dikiş dikme vs....
RİSKLER : Makula dejenerasyonu herkeste olmaz ama temel olarak yaşlanmayla ilgilidir. Amerikan Sağlık Yardımı Vakfı (American Health Assistance Foundation) (AHAF) uyarınca, 50 ila 59 yaşları arasındakilerin yüzde 3,8'inde orta şiddette veya ileri YBMD varken 70 ila 79 yaş arasında olanların yüzde 14,4'ü etkilenir. Ancak YBMD olasılığını arttıran yaş dışında risk faktörleri de vardır. Bunlar arasında şunlar vardır: Sigara içmek Kalıtım Hareketsiz yaşam tarzı Irk (Beyaz ırktan olanlar YBMD'ye daha duyarlıdır.) Beslenme zayıflığı
TİPLER : İki tür YBMD vardır: Kuru (atrofik) ve ıslak (eksudatif)
KURU YBMD : Kuru YBMD makula dejenerasyonunun erken ila orta evresidir. Bu en sık görülen göz hastalığı tipidir. Hafif görme değişiklikleri olur, ama birçok kişi herhangi bir belirti yaşamaz veya belirti varsa bunu sadece yaşlanmaya verirler.
ISLAK YBMD : Islak YBMD Makula dejenerasyonunun en şiddetli ve ileri şeklidir. Zamanla görme kaybına yol açar. Ulusal Göz Enstitüsü (National Eye Institute) (NEI) uyarınca, makula dejenerasyonu olanların kabaca yüzde 10'unda ıslak tip vardır. (NEI) Bu tür makula dejenerasyonunda anormal kan damarları makula ve retina altında büyür ve sağlıklı hücreleri imha edebilir. Damarların ayrıca şişme ve patlama eğilimi vardır ve sonuçta retinada nebdeleşme olur. Eğer sizde ıslak YBMD varsa hafif ila ciddi görme değişiklikleri fark edebilirsiniz. Örneğin, gün boyunca dalgalı çizgiler veya koyu renk noktalar görebilirsiniz.
TEDAVİ : Doktorunuz makula dejenerasyonuna görüntüleme ve fiziksel incelemelerin bir kombinasyonuyla tanı koyacaktır. Bazı oftalmologlar ayrıca retinadaki anormallikleri saptamak için bir anjiyogram (gözün retina ve koroid şeklinde iki kısmına kan akışını incelemek için kullanılan bir testtir) kullanır. Bu testler sizde makula dejenerasyonu olup olmadığını ve varsa dejenerasyonun tipi ve evresini belirleyebilir. Kuru YBMD için tedavi yoktur. Kuru YBMD'de çoğu belirti olmadığından bu evrede temel olan ıslak YBMD'yi önlemektir. Düzenli incelemeler durumunuzun ıslak YBMD'ye ilerleyip ilerlemediğini belirleyebilir. Öte yandan, bazı tedaviler ıslak YBMD ile ilişkili görme kaybını yavaşlatmaya yardımcı olabilir. Bunlar arasında şunlar vardır: Retinadaki anormal kan damarlarını imha etmek için lazer cerrahisi ,anormal kan damarlarını önlemek için anti-vasküler endotelyal büyüme faktörü (VEGF) enjeksiyonları ,hasarlı kan damarlarını kapatmak ve görme kaybı hızını yavaşlatmak için bir boya ve düşük güçte bir lazer kullanan fotodinamik terapi. Doktorunuz gözleri tedavilerden sonra nemlendirmek için damlalar yazacaktır. Bunlar ayrıca cerrahi sonrasındaki enfeksiyonları önlemeye yardımcı olur. YBMD tedavilerinden sonra iyileşmek üç ila altı hafta sürer.
Op.Dr.Ahmet UMAY