Dünyada miyop oranı patladı. Her yaşta her toplumda hem sayıca hem de göz numarasında aşırı bir artış var. Ailede miyoplu kardeş veya kardeşler varsa diğer çocuklarda miyop çıkmaması için önlem alınması gerekir.
“Miyop genellikle okul çağında başlar. 7-14 yaş arası miyop ortaya çıkabilir. Özellikle ailede, kan bağı olan kişilerde miyop varsa aile uyanık olmalıdır.” Bu yazı 10 yıl önce yazdığımız bir metinden alınmıştır. Şimdi bebek dahil her yaşta miyop başlamakta ve akıl almaz numaralara çıkmaktadır.
İrsiyet: Olayın genetik olduğunu düşünmeyiniz. Genetik miyop artışı ancak uzak doğu ülkeleri için geçerlidir. Ülkemizde genetik artış oranı azdır, miyop’u yaşam tarzı artırır.
Miyop’u başlatmamak için ne yapmalı, ne önlemler alınmalıdır?
6 yaş öncesi: Bebek ölçümlerinin kolaylaşması miyop’a erken tanı konmasına neden oldu. Daha önce tanıda atlamam mı vardı? Hayır. Hızlı ve az zamanlı muayenelerde belki. Cep telefonu, tablet ve bilgisayar 6 yaş öncesi miyop’un en önemli nedenidir.
Bebeği cep telefonu ve tabletten uzak tutunuz. Anaokuluna gidiyorsa veya 5 yaşında okula başlıyorsa önlemini de bu yaştan itibaren başlamalıdır.
6 yaşından sonra daha ciddi önlemler almak ve özel egzersiz uygulamalarına geçmeniz gerekmektedir.
Bebekte yaşam tarzına dikkat: Yaşam tarzı ile ilgili bölümü okuyunuz ve buna uymayı sağlayınız. Bebeğin eline cep telefonu veya tablet verirseniz kendinizi miyop bir çocuğa alıştırınız.
Yaş 6, anaokulu başladı, miyop’un artık kapınızda olduğu unutulmamalıdır. Miyop okul çağında başlar, 24 yaşına kadar ilerler. Ailede miyop varsa başlamaması için önlemin almak gerekir.
Okul stresini önemseyin: Psikolojik travmalar miyop’u başlatır. Stres şaşılık için de başlama nedenidir.
*Okulda zorlanma: Okulda yaşanan zorluklar miyopta başlama ve ilerleme nedenidir.
*Okula başlama stresi: Çocuk yaşamında okula başlama en büyük streslerden biridir.
*Okulda yaşanan stresler: Arkadaşa ve öğretmene, okula, okul servisine alışma çocuk için bir stres kaynağıdır.
*Okuma yazmanın öğrenmesini stresi: Uzak doğuda harflerin çok ve karmaşık olması miyop başlaması için en önemli neden olarak düşünülmektedir.
*Okulun fiziki şartları: Işığı az okul, dar ve karanlık sınıf miyop’u başlatır. Kapalı ahırlarda tutulan ineklerde miyop gelişmiştir. Uzak doğuda çocukların mutlaka teneffüse çıkması sağlanmaktadır ve teneffüs süresi de artırılmıştır.
*Okulda renk seçimi: Kırmızı ve mavi miyopta ilerleme nedenidir. Kırmızı retina arkasında mavi önünde oluşur. Bu durum uyumu güçlendirir. Uyumun güçlü olması miyop’ u ilerletir.
*Zorlanılan dersler: İlkokulda zorlanan derlerin rahat geçmesi sağlanmalıdır.
Sağlıklı odaklama: Mükemmel görme için mükemmel odaklama gerekmektedir ve bu göz içindeki lensin çevresindeki siliyer kas ile sağlanır. Göz ön arka çapı uzasa da iyi bir odaklama ile tolere edilebilir ve daha düşük gözlük numarası ile veya gözlüksüz görebilirsiniz. Unutmayın siz odaklamıyorsunuz, gözlük odaklıyor. Bu odaklama fonksiyonunun gerilemesi demektir ve gözlüğe bağımlılığa neden olur.
Yeterli uyum gücü: Uyum gücü fazlalığı miyop’u başlatır ve ilerletir. Uyumu güçlendirecek yaşam tarzından çocuğunuz uzaklaşmalıdır.
Uyum gücü fazlalığı miyop’ u başlatır.
a.Uyum gücünü artıran nedenlerden uzaklaşılmalı: Aşırı yakın çalışma, ince ve dikkat isteyen küçük, ayrıntılı uğraşlar, bilgisayar, cep telefonu uyum gücünü artırır.
b.Uyum gücü azaltılmalıdır.
c.Göz kaslarının göze baskısı göz ön arka çapında uzama ve korneada dikleşmeye neden olur. Temel göz kası egzersizleri uygulanmalıdır.
d.Astigmatı önemseyin. Göz büzülerek miyop telafi edilir, ama astigmat telafi edilemez. Göz kasları arasındaki dengesizlik astigmata neden olur. 6 yaş altı gözün beyazı sklera tabakası ince olduğundan ve göz kasları sertleşmediğinden astigmat kolaylıkla düzelir ve ilk yapılması gereken iştir.
e.Merkezi görmeyi geliştirmek uyumu gevşetir, görme netliğini ve kalitesini artırır. Pinholl gözlük kullanabilirsiniz.
f.Beslenme de önemlidir: Beslenme tarzınız gözlük numaranızı belirler. Uygun bir diyet programı miyop’ da azalma veya durma yönünden dolaylı etki sağlayabilir.
Göze destek diyet: Maydanoz, yaban mersini, havuç, üzüm çekirdeği gözler için yaralı besinlerdir.
Retinoik asit gözün ön arka çapının uzamasını önler, bunun için A vitamini almalısınız. A vitamini havuç ve maydanozda bulunur.
Dopamin miyopta ilerlemeyi önler, sinirler arasında iletişimi sağlar. Muz, tavuk eti, elma, ördek eti, avokado, badem, salatalık, fasulye, deniz ürünleri dopamin seviyesini yükseltir. C ve E vitamini dopamin düzeyini artırır.
Yetersiz beslenme: Miyop’ da göz ön arka çapı uzamaktadır. İyi bir beslenmede gözün beyaz kısmı daha fazla gelişir, uzamaya direnir. Gevşek doku daha kolay ve fazla uzar. Göz ön merceği kornea dikleşme ve incelmektedir. Korneanın dikleşmemesi için beslenmesinin de iyi olması gerekir. Odaklama ve uyumu sağlayan siliyer kasın ve lensin sağlıklı olması gerekmektedir. Yetersiz beslenme bu düzeni bozar.
Aşırı beslenme: İdeal kilo korunmalı, obez olmamaya özen gösterilmelidir. Yağlı yiyeceklerden uzak durulmalıdır. Miyop aşırı beslenenlerde daha fazla ilerlemektedir. Şekerli yiyeceklerden kaçınılmalıdır. Fastfood tipi beslenmeden uzak durulmalıdır.
Miyop’u neler başlatır?
*Göz içi veya dışındaki kaslar arasındaki dengenin bozulması,
*Aşırı yakın çalışma sonucu siliyer kasın kasılması
*Odaklama ve uyumun yeterince sağlanamaması,
*Psikolojik travma ve stres,
*Gözle beyin arasındaki iletişimde tekleme/kısa süreli kesinti (Shut off) miyop’ u başlatabilir.
Miyop’u önlemede yaşam tarzı oluşturmak:
Seçilen bir yaşam tarzı miyop’u önler veya dramatik şekilde gözde artışa neden olur.
a.Miyop oluşmasını önleyen yaşam tarzı:
*Okul dönüşü: Okul dönüşü hemen eve kapanmamalı ve derse başlamamalıdır.
*Dışarıda geçirilen zamanlar: Dışarıda geçirilen zamanlarda karşıya bakışlar uyumu sıfırlar. Göz üzerindeki stres kalkar. Göz kasları gevşer ve denge içinde çalışır. Göz kaslarının çalışması gözde normal kan akımını sağlar ve göz daha fazla beslenir.
Göz bebeği açılıp kapanarak egzersiz yapmış olur.
*Hareketli yaşam miyop oluşmasını ve ilerlemesini engeller.
*Güneş dopamin üretimi sağlar ve mutlaka güneşten yararlanmak gerekir.
*Güneş gözlüğü: Göze zararlı ışınların girişini engelleyen, gözü kapatan bir güneş gözlüğü seçilmelidir. İyi ve kaliteli bir gözlük ile güneşin göz üzerindeki olumlu etkilerinden yararlanmalısınız. İyi gözlük pahalı gözlük demek değildir. Marka takıntısı olmamalıdır.
b.Miyop oluşmasına neden olan yaşam tarzı:
*Aşırı yakın çalışma önemli miyop oluşma nedenlerindendir.
*Bilgisayar-cep telefonu ile uğraşılar azaltılmalıdır.
*Dar oda: Dar oda miyop’u başlatır. Uyumu güçlendirir. 6 metreden uzağa bakışta uyum sıfırlar. Dar odada yakın mesafeye bakıldığından devamlı uyum kasılır.
c. Miyop oluşmasını önleyen egzersizler: Göz fonksiyonlarını canlı tutulmalıdır. Kitapta ilgili bölümlerdeki aşağıdaki egzersizler yapılmalıdır.
*Göz çevresine masajla gerginliğin giderilmesi.
*Göz kası egzersizleri
*Odaklama egzersizleri
*İzleme egzersizleri
*Fiksasyon egzersizleri
*Uyum gevşetme egzersizleri
*Konverjans egzersizleri
*Siliyer kası güçlendirmek egzersizleri
*Lensin elastikiyetini sürdürme egzersizleri.
Dr. Selim Hüsrevoğlu
Göz Hastalıkları Uzmanı
