Travma Sonrası Stres Bozukluğunu Bekleme
Sinir sistemimiz bazı tehlikeyi karşılamaya hazırlanırken fazlasıyla enerjikleşir.Eğer bu tehlikeyi kısa sürede boşaltabilirsek sinir sistemimiz normal haline döner. Tehditle başarılı bir şekilde başa çıkamadıysak enerji bedenimizde kalır.
Çoğumuz yaşantımız boyunca bir ya da birden fazla travmatik bir olayla karşılaşmışızdır.Ama bu yaşantılar bazılarımız için yaşamımızı alt üst etmeden zaman içinde etkisini yitirip normal hayata geri döneriz.Bazılarımızda bu durumdan fazlasıyla etkilenir ve bütün bir hayat alt üst olur.Aylar, yıllar sürer iyileşmek.
Bu kişiler sık sık olayı tekrar yaşıyor gibi görüntülerini (flashback) görebilir veya olayla ilgili kabuslar görebilir, rahatlamak, konsantre olmak veya uyumak gibi kolay şeyler zorlaşır, kendilerini sevdiği kişilere yabancılaşmış gibi hissederler. Böyle bir durumun adı travma sonrası stres bozukluğudur. .
TSSB belirtileri nelerdir?
Travma Sonrası Stres Bozukluğu ciddi bir hastalıktır.
Üç tip belirti kümesi vardır:
Travmanın anılarından kurtulamamak: Çok rahatsız edici, beklenmedik şekilde oluşan, travmayı tekrar yaşıyormuş gibi görüntüler (flashback) veya kâbuslar görmek, olayı hatırlatan bir şey olmasa da sürekli akla gelmesi, olay hatırlandığında çarpıntı, terleme gibi bedensel rahatsızlık duyulması.
Travmayı hatırlatan durumlardan kaçınmaya çalışmak: Duygusal olarak uyuşuk olmak ve travmayı hatırlatan insanlardan, olaylardan, aktivitelerden kaçınmak, uzak durmak.
Aşır derece tetikte olma belirtileri: Uyumak ve konsantre olmakta zorlanmak, tedirgin olmak, hemen sinirlenmek ve öfkelenmek, ufak seslerle irkilmek gibi.
TSSB
Depremi yaşayan birinin deprem bittikyen sonra depremle ilgili sürekli, rahatsız edici, beklenmedik anılar, görüntüler veya kabuslar görmesi. Olay anını tekrar tekrar yaşıyormuş gibi olmak.
Doğal afete şahit olduktan uzun süre sonra bile ciddi ve tekrarlayan sinirlilik, tedirginlik hali, uykusuzluk ve dikkat kaybı yaşamak.
Bir travmatik olaydan sonra neden bazı insanlarda TSSB oluşur ve bazılarından oluşmaz, bilinmiyor. Fakat, travma ne kadar ciddi, uzun süren ve tehlikeli olursa, kişinin TSSB geliştirme ihtimalinin o kadar yüksek olduğu düşünülüyor.
Özellikle, başka insanlar tarafından yapılan travmalar (tecavüz, savaş veya saldırı) TSSB oluşmasında daha yüksek bir olasılık gösteriyor.
Nasıl Tedavi Edilir?
Travma yaşayan herkesin genellikle tedavi görmesi gerekmez.
Normalde zaman geçtikçe ve aile, arkadaş veya çevrenin yardımıyla travmadan sonra kişiler iyileşebilir. Fakat belirtiler bir kaç haftayı geçerse ve zaman içinde azalmak yerine hayatı etkiler hale gelirse bir profesyonele danışmak önemlidir. Neyse ki, TSSB ve diğer anksiyete bozuklukları için tedavi gören çoğu kişi tedaviye olumlu yanıt verir ve hayatların kalitesinde yükselme izlenir.
Mevcut tedavi uygulamalarının bazıları:
Bilişsel-davranış terapisi (BDT), maruz kalma terapisi (exposure therapy), anksiyete ile baş etme programları, EMDR ve ilaç tedavisidir.