Oyun Terapisi: Önemi ve Başvuru Alanları
1. Giriş
Çocuklar, duygularını yetişkinler gibi sözcüklerle ifade etmekte zorlanabilir. Ancak oyun,
çocuk için hem bir ifade hem de iletişim aracıdır. Oyun terapisi bu noktada devreye girerek,
çocuğun iç dünyasını anlamak ve ona yardımcı olmak için kullanılan etkili bir psikoterapi
yöntemidir. Hem tanı hem de tedavi sürecinde oyun terapisi, çocuklarla çalışan uzmanlar
tarafından sıkça tercih edilir.
2. Oyun Terapisinin Tanımı
Oyun terapisi; özellikle 2–12 yaş arası çocuklara uygulanan, çocuğun oyun yoluyla
duygularını, çatışmalarını, korkularını ve ihtiyaçlarını ifade etmesine olanak tanıyan
yapılandırılmış bir terapi sürecidir. Terapi sırasında çocuk; kum, kukla, blok, figür, resim gibi
çeşitli materyalleri kullanarak duygularını ve yaşadıklarını dışa vurur.
Terapi Türleri:
Yönlendirilmiş Oyun Terapisi: Terapist daha aktif rol alır.
Yönlendirilmemiş Oyun Terapisi: Çocuk oyun sürecini tamamen kendisi yönlendirir.
Filial Terapi: Ebeveynlerin sürece dahil edildiği aile temelli bir oyun terapisi biçimidir.
3. Oyun Terapisinin Önemi
3.1. Duygusal İfade İmkânı
Çocuklar duygularını yetişkinler gibi analiz edemez. Oyun terapisi, çocuklara duygularını
yargılanmadan ifade etme fırsatı sunar.
3.2. Travmatik Yaşantıların İşlenmesi
Cinsel istismar, fiziksel şiddet, boşanma, kayıp gibi travmalar, çocukta ifade edilemeyen
duygulara yol açabilir. Oyun terapisi, bu travmaların işlenmesini destekler.
3.3. Bağ Kurma ve Güven
Çocuk ile terapist arasında kurulan güven ilişkisi, çocuğun kendini güvende hissetmesini ve iç
dünyasını açmasını sağlar.
3.4. Gelişimsel Destek
Oyun terapisi; empati, problem çözme, sosyal iletişim gibi becerilerin gelişmesine katkı
sağlar.
3.5. Davranışsal Düzenleme
Öfke, inatçılık, saldırganlık gibi davranış sorunlarının kökenine inilir ve çocukta sağlıklı
davranış modelleri geliştirilir.
4. Oyun Terapisine Başvurulan Durumlar
Oyun terapisi aşağıdaki psikolojik ve davranışsal sorunlarda etkili bir müdahale yöntemidir:
4.1. Duygusal Sorunlar
Kaygı bozuklukları
Depresyon belirtileri
Aşırı korkular ve fobiler
Duygusal içe kapanıklık
4.2. Davranış Sorunları
Öfke kontrol problemleri
İnatçılık, kurallara uymama
Dikkat eksikliği ve hiperaktivite (DEHB)
Saldırganlık, tırnak yeme, alt ıslatma
4.3. Travmatik Yaşantılar
Aile içi şiddet
Boşanma süreci
Kayıp ve yas süreci
Cinsel/duygusal istismar
Göç/taşınma kaynaklı uyum sorunları
4.4. Gelişimsel Zorluklar
Otizm spektrum bozuklukları
Sosyal beceri eksikliği
Dil ve konuşma gecikmeleri
4.5. Akran İlişkileri ve Okul Problemleri
Akran zorbalığına maruz kalma
Okul fobisi ve uyum sorunları
Sınav kaygısı
Öğrenme güçlükleri nedeniyle özgüven düşüklüğü
5. Oyun Terapisinin Süreci
1. Değerlendirme: Çocuk, ebeveyn ve gerekiyorsa öğretmenle görüşülür.
2. Gözlem ve Tanılama: Terapi sürecinde çocuk izlenir ve değerlendirilir.
3. Terapi Süreci: Haftada 1 gün, genellikle 45 dakika süren seanslarla ilerler.
4. İzleme ve Geri Bildirim: Gerekli durumlarda aile bilgilendirilir, terapiye katılım
desteklenir.
6. Sonuç
Oyun terapisi, çocukların iç dünyasını anlamanın ve onlara psikolojik destek sağlamanın en
etkili yollarından biridir. Özellikle kendini sözel olarak ifade etmekte güçlük çeken çocuklar
için oyun, bir tür "terapötik dil" niteliğindedir. Zamanında başlatılan ve doğru yapılandırılmış
bir oyun terapisi süreci, çocuğun hem duygusal gelişimini hem de davranışsal düzenini
olumlu yönde etkileyebilir. Bu nedenle ebeveynler ve eğitimciler, çocukta gözlemledikleri
içsel sıkıntılara karşı duyarlı olmalı ve gerektiğinde profesyonel destek için oyun terapisine
başvurmalıdır.
