Lacanyen Analiz Nedir ?
Lacanyen Analiz Nedir?
Lacanyen analiz, Fransız psikanalist Jacques Lacan'ın kuramlarına dayanan bir psikanaliz yaklaşımıdır. Freudcu psikanalizin dilbilimsel, yapısalcı ve felsefi bir yeniden yorumudur. Bilinçdışının yapı olarak dile benzediğini savunur.
Lacanyen Temel Kavramlar
-
Gerçek (le Réel): Dilin temsil edemediği, simgesel yapının dışında kalan alan.
-
Simgesel (le Symbolique): Dilin, toplumsal kuralların ve yasaların alanı.
-
İmgesel (l’Imaginaire): Benliğin oluştuğu, aynadaki yansıma yoluyla kurulan kimlik alanı.
-
Ayna evresi: Bebeğin kendini aynada tanıyarak bir benlik geliştirmesi süreci.
-
Arzu (désir): Asla tam olarak doyurulamayan, sürekli başka arzularla bağlantılı istek.
-
Dil: Bilinçdışının yapısını belirleyen ana unsur.
Freudyen Analiz ile Lacanyen Analiz Arasındaki Farklar
| Freudcu Analiz | Lacanyen Analiz |
|---|---|
| Dürtü merkezlidir | Dil ve yapı merkezlidir |
| Ego’yu güçlendirmeye çalışır | Ego’yu yanılsama olarak görür |
| Oidipus kompleksi merkezde | Oidipus, simgesel düzenin bir parçası |
| Yorumlayıcı terapist | Dinleyen, boşluk bırakan terapist |
Kurgusal Vaka: Aylin
Danışan Profili
-
Ad: Aylin
-
Yaş: 28
-
Sorun: Terk edilme korkusu, değersizlik hissi, tekrar eden ilişki problemleri
Lacanyen Analiz Süreci
1. Söylemin Yapısı Dinlenir
Aylin’in tekrar ettiği ifadeler:
-
"Hep terk ediliyorum."
-
"Ben yetmiyorum."
➡️ Arzunun ve eksikliğin tekrar eden dilsel izleri.
2. Arzunun Yapısı Ortaya Konur
Aylin’in arzusunun nesnesi: Sevilmek. Ancak bu arzu, aslında başkasının arzusuna bağlı olabilir. Lacan: "Arzu, ötekinin arzusudur."
3. Ayna Evresi ve Özne Kurulumu
Aylin’in benlik algısı çocuklukta başkalarının bakışıyla kurulmuş olabilir. Terapist, "özne"nin nasıl bölünmüş bir yapı olduğunu açığa çıkarmaya çalışır.
4. Dilsel Sürçmeler Yorumlanır
Örnek:
"Onu seviyordum çünkü... yani o beni seviyordu... pardon, ben onu seviyordum."
➡️ Bu sürçme, arzunun dilsel kaymasını gösterir. Bilinçdışı ortaya çıkmıştır.
5. Suskunluk ve Müdahale
Terapist sık sık susar, kısa ve etkili müdahalelerde bulunur. Bu boşluklar, danışanın kendi söylemiyle yüzleşmesini sağlar.
6. Özneyle Yüzleşme
Aylin fark eder:
"Belki de hep sevilmeyen biri olduğumu düşünerek kendimi o şekilde sunuyorum."
➡️ Bu, öznenin kendini arzusunun eksikliğiyle kurduğunu anlamasıdır. Lacanyen analizde dönüşüm burada başlar.
Sonuç
Lacanyen analizde amaç, danışanın:
-
Arzusunu tanıması,
-
Öznenin eksikliğini fark etmesi,
-
Dilin içinde kendini yeniden kurmasıdır.
“İyileşme”, semptomun kaybolması değil, onunla başka türlü ilişki kurabilmeyi öğrenmektir.
Klinik Psikolog Fatoş EFE
