Ergenlerde Mükemmeliyetçilik ve Başarısızlık Korkusu
Mükemmeliyetçiliğin belirtileri:
- Aşırı eleştirel iç konuşma
- Hata yapma korkusu
- Sürekli onay arayışı
- Erteleme davranışı
- Başarı sonrası bile tatminsizlik
- Başkalarının beklentilerini karşılama zorunluluğu hissi
Psikolojik kökenleri:
- Koşullu sevgi ve onay alma modeli
- Ailede yüksek beklentiler
- Akran baskısı ve rekabet
- Sosyal medya karşılaştırmaları
- Düşük öz-şefkat düzeyi
Mükemmeliyetçilik iki biçimde incelenir:
1. **Uyumlu mükemmeliyetçilik:** Gerçekçi hedefler, içsel motivasyon, sağlıklı özdisiplin.
2. **Uyumsuz mükemmeliyetçilik:** Katı standartlar, öz-eleştiri, başarısızlık korkusu ve
tükenmişlik.
Terapötik yaklaşımlar:
1. **Bilişsel çarpıtmaların fark edilmesi** (“Yeterince iyi değilim”, “Hata yaparsam
sevilmem” gibi inançlar)
2. **Şefkat odaklı terapi** – içsel eleştirmeni yumuşatma
3. **BDT teknikleri** – başarı tanımlarını yeniden yapılandırma
4. **Mindfulness uygulamaları** – anda kalma, kabul ve farkındalık geliştirme
5. **Duygu düzenleme ve stres yönetimi çalışmaları**
6. **Aile eğitimi** – ebeveynin başarı odaklı tutumlarını dönüştürme
Sonuç olarak mükemmeliyetçilik, doğru terapötik destekle dönüştürülebilir bir yapıdır.
Ergenin “mükemmel değil, yeterince iyi”
olmayı öğrenmesi; duygusal dayanıklılık, özgüven ve yaşam memnuniyetini güçlendirir.
