ACT & Mindfulness – Şemalı ve Terapist Odaklı Rehber
🔺 ACT'in Altı Temel Süreci
1. Bilişsel Ayrışma (Defusion): Düşüncenin sadece düşünce olduğunu fark etmek
2. Şimdiki Ana Odaklanma: Farkındalık ve burada olma hali
3. Gözlemleyen Benlik: Düşüncelerini ve duygularını gözlemleyebilen taraf
4. Kabul: İçsel deneyimlere karşı direnci bırakmak
5. Değerler: Kişinin yaşamda önemli bulduğu yönelimler
6. Kararlı Eylem: Değerlere uygun davranışları sürdürme
🧘 Mindfulness (Bilinçli Farkındalık)
Mindfulness, anda kalmayı, yargılamadan fark etmeyi ve düşünce-duygu davranış döngüsünü izleyebilmeyi sağlar. ACT terapisi mindfulness üzerine yapılandırılmıştır.
🎭 Metaforlar ve Teknikler
- Kirli düşünce balonu: Düşünceleri bir balon gibi gözlemleme
- Yolcu ve otobüs metaforu: Zihinsel gürültüye rağmen ilerleme
- Yapışkan düşüncelerle çalışma
- Yazma alıştırmaları: Değerlere mektup, düşünce farkındalık günlüğü
💬 Terapiste Not
ACT yaklaşımı, kontrolcü danışanlar veya tekrarlayan düşünce kalıpları olan bireyler için oldukça etkilidir. Terapi sürecinde değer odaklı ilerlemek, danışanın motivasyonunu ve bağlılığını artırır.
📌 Vaka Örneği
Danışan, başarısızlık korkusu nedeniyle sürekli erteleme davranışı sergilemektedir. Düşüncelerinden kurtulmaya çalıştıkça kaygısı artmaktadır. ACT sürecinde, düşüncelerle savaşmak yerine onları fark etmesi, değerlerine uygun adımlar atması sağlanmıştır. Yolcu-otobüs metaforu ile düşünce kontrolü yerine yön kontrolü çalışılmıştır.
Hazırlayan: Uzman Psikolog Mustafa Cem Oğuz
