Ebeveynlerde Duygusal Tükenmişliğin Çocukla İlişkiye Yansıması
Duygusal tükenmişlik, ebeveynin kendini bitkin, yetersiz ve duygusal olarak boşalmış hissetmesiyle karakterizedir.
Duygusal olarak tükenen ebeveynler, çocuklarının duygusal ihtiyaçlarına karşı eskisi kadar erişilebilir olamayabilir.
Sabırsızlık, tahammülsüzlük, sık öfkelenme ya da duygusal geri çekilme bu süreçte sık görülür.
Ebeveyn çoğu zaman bunu bilinçli olarak yapmaz; ancak içsel kaynakları tükendiği için ilişkiyi sürdürmekte zorlanır.
Çocuklar ebeveynlerinin duygusal durumlarına son derece duyarlıdır. Duygusal olarak tükenmiş bir ebeveynle büyüyen çocuk,
kendini yük gibi hissedebilir ya da duygularını bastırmayı öğrenebilir.
“Şimdi annemi/babamı üzmeyeyim” düşüncesi, çocuğun kendi ihtiyaçlarını geri plana atmasına yol açabilir.
Bu durum uzun vadede çocukta kaygı, suçluluk, aşırı sorumluluk alma ve duygusal ihmal algısına neden olabilir.
Bazı çocuklar ise ebeveynin ilgisini çekebilmek için davranış problemleri geliştirebilir.
Her iki durumda da çocuğun duygusal gelişimi olumsuz etkilenir.
Aile içi ilişkilerde duygusal tükenmişlik, bağın zayıflamasına neden olabilir.
Ebeveyn-çocuk etkileşimi daha mekanik, daha kural odaklı ve daha az duygusal hale gelir.
Bu durum çocuğun kendini görülmüş ve anlaşılmış hissetmesini zorlaştırır.
Terapötik süreçte ebeveynin tükenmişliğinin fark edilmesi kritik bir adımdır.
Ebeveynin “iyi ebeveyn olmak zorundayım” baskısından uzaklaşması, kendine şefkat geliştirmesi önemlidir.
Bireysel terapi, ebeveyn destek grupları ve psiko-eğitim çalışmaları bu süreçte oldukça etkilidir.
Ebeveynlere öneriler arasında kendi sınırlarını fark etmek, destek istemekten çekinmemek ve
kendilerine ait dinlenme alanları oluşturmak yer alır. Ebeveynin kendi duygusal ihtiyaçlarını gözetmesi,
çocuğa daha sağlıklı bir ilişki sunabilmenin ön koşuludur.
Sonuç olarak, ebeveynlerin duygusal tükenmişliği yalnızca yetişkini değil, çocuğun ruhsal dünyasını da etkiler.
Duygusal olarak desteklenen ve güçlenen ebeveynler, çocuklarıyla daha güvenli, sıcak ve onarıcı ilişkiler kurabilir.
Hazırlayan: Uzman Psikolog Mustafa Cem Oğuz
