Dikkat eksikliği bozukluğu olan çocuklarda davranışsal yaklaşım

Bilişsel düzeltmeler inanç sisteminden, yani kısaca temelden yol alırken, davranışsal yaklaşım hasat ürünü olan davranış üzerinden ilerlemeye başlar. Çocuklar üzerine yoğunlaşırsak, tüm ortamlarda yıkıcı davranışlar sergileyen çocuklarda sadece ilaç tedavisi yeterli değildir. Genel istatistiklere göre Amerika Birleşik Devletleri’nde hastaların yüzde 20 – 30’luk kısmı ilaç tedavisinden verimli sonuç alamamaktadır. Davranışçı yaklaşım işte burada büyük önem kazanmaktadır. Özellikle bu tedavi sürecinden en çok yarar gören kişiler ise yıkıcı davranış gösteren çocuk ve ergenlerdir (Brown, 2010).  Davranışçı tedavi, özellikle klinisyenin ve dikkat eksikliği olan çocukların ailelerinin irade ve becerilerine bağlı ilerleyen bir tedavi yoludur. Basit olarak anlatıldığında hangi davranışların yok edilmesi ve hangi davranışların devamlılığının sağlanması gerektiği konusunda önem sırasına dayalı bir liste oluşturulmalıdır. Hedef davranışlar belirlendikten sonra olumlu davranışlar ödüllendirilmeli ve olumsuz nitelikteki davranışlar cezalandırılmalıdır. Burada ailelerin en çok gözetmesi gereken konulardan biri, davranışın niteliğine göre yeterince ödül ve cezalandırılmanın yapılmasıdır. Ancak bu uygulamanın bir sistematiği bulunduğundan ebeveylerin veya eğitimcilerin çok hassas ilerlemeleri gerekmektedir. En basitinden uygun olan davranışın "aferin" diyerek ödüllendirilmesinden elinden sevdiği uyaranın alınmasına kadar ilerleyen bir süreçtir. Unutulmaması gereken en önemli unsur, ödülün rastgele zamanlarda verilmesidir. Aksi takdirde çocuk, ödüle karşı duyarsızlaşır ve yetersiz kalınır.

Genelde aileler uzun süren bıkkınlık ve yorgunluktan sonra birden çocuklarında gördükleri olumlu davranışı gereğinden fazla ödüllendirme eğilimine girmektedirler. Bu durum aksi bir şekilde olumsuz davranışın gereğinden fazla bir şiddetle cezalandırılmasıyla da olabilir. Çocuğun yaptığı davranışın niteliğinin birimi kadar, o birimde ödül veya ceza verilmesi olacaktır. Önceden belirtildiği gibi davranışçı yaklaşım ile yapılan çalışmalar özellikle yıkıcı davranış sergileyen çocuk ve ergenlerde çok büyük fayda sağlamaktadır.

Alkım Seven
Nöropsikolog