Şema Terapi Nedir?
Şema Terapi, bilişsel terapi, psikanaliz ve bağlanma teorisini birleştiren güçlü bir psikoterapi yöntemidir. Jeffrey Young tarafından geliştirilen bu yaklaşım, çocukluk ve ergenlik döneminde oluşan şemaların (derin psikolojik kalıplar) yetişkinlikte nasıl sürdüğünü ve hayatımızı nasıl etkilediğini anlamamıza yardımcı olur.
Birçok insan, çocuklukta öğrendiği belirli düşünce ve davranış kalıplarını farkında olmadan yetişkinlikte de tekrarlar. Örneğin, sevgiyi ancak başkalarını memnun ederek hak ettiğini düşünen bir çocuk, yetişkinlikte sürekli fedakârlık yapan biri haline gelebilir.
Şemalar Nelerdir?
Şema Terapisi’ne göre 18 temel şema vardır. Bunlardan bazıları şunlardır:
-
Terk Edilme Şeması: “Beni eninde sonunda terk edecekler.”
-
Kusurluluk Şeması: “Ben yeterince iyi değilim.”
-
Başarısızlık Şeması: “Ne yaparsam yapayım başarısız olacağım.”
-
Bağımlılık Şeması: “Tek başıma baş edemem.”
-
Duygusal Yoksunluk Şeması: “Kimse beni gerçekten sevmez ve anlamaz.”
Bu şemalar, hayatımız boyunca ilişkilerimizi, iş yaşamımızı ve hatta kendimizle olan ilişkimizi etkileyebilir.
Şema Modları ve Duygusal Tepkiler
Şemalar aktif hale geldiğinde, farklı şema modları ortaya çıkabilir:
-
Çocuk Modları (Örneğin, "Terk Edilmiş Çocuk" modu)
-
Ebeveyn Modları (Örneğin, "Cezalandırıcı Ebeveyn" modu)
-
Başa Çıkma Modları (Örneğin, "Aşırı Telafi Eden" modu)
Bu modlar, stresli veya tetikleyici durumlarla nasıl başa çıktığımızı belirler. Örneğin, birisi eleştirildiğinde "Kusurluluk Şeması" tetiklenebilir ve kişi ya içe kapanarak kendini suçlar ya da saldırgan bir şekilde kendini savunur.
Şema Terapisi ile Değişim Mümkün mü?
Kesinlikle! Şema Terapisi, olumsuz düşünce ve davranış kalıplarını fark edip değiştirmemize yardımcı olur. Terapistinizle birlikte:
-
Şemalarınızı Tanımlarsınız: Hangi düşünce ve duyguların sizi etkilediğini keşfedersiniz.
-
Şemaların Kaynağını Bulursunuz: Çocukluk ve geçmiş deneyimlerinizin nasıl etkili olduğunu anlarsınız.
-
Yeni Davranışlar Geliştirirsiniz: Sağlıklı başa çıkma stratejileri öğrenerek hayatınızdaki olumsuz döngüleri kırabilirsiniz.
Şema Terapisi ile Hayatınızı Nasıl Dönüştürebilirsiniz?
-
Kendi kendinize farkındalık geliştirin: Günlük düşüncelerinizi ve duygularınızı gözlemleyin.
-
Olumsuz iç sesinizi sorgulayın: Kendinize “Bu düşünce gerçekten doğru mu?” diye sorun.
-
Sağlıklı sınırlar koyun: Başkalarının ihtiyaçları kadar kendi ihtiyaçlarınızı da önemseyin.
-
Kendi kendinize şefkat gösterin: Hatalarınızı affedin ve kendinize sevgiyle yaklaşın.
Sonuç: Değişim İçin İlk Adımı Atın!
Şema Terapisi, hayatınızı derinden etkileyen kalıpları anlamanızı ve onları değiştirmenizi sağlar. Kendinizi suçlamak yerine, neden böyle hissettiğinizi keşfetmek için bir adım atabilirsiniz. Eğer kendinizi sürekli aynı olumsuz döngüler içinde buluyorsanız, bir terapist desteği alarak şemalarınızı dönüştürmeye başlayabilirsiniz. Unutmayın, değişim mümkün! 🌿
📌 Siz de şemalarınızı keşfetmek için bir terapistle çalışmayı düşünebilir ya da kendinizi daha iyi tanımak için Şema Terapi ile ilgili kitaplar okuyabilirsiniz.
