Romantik İlişkilerde Özsaygı Erozyonu ve Onarma Yolları
Özsaygı Erozyonunun Belirtileri
- Partnerin onayı olmadan karar verememe
- Kendini sürekli eleştirme ve suçlama
- Başka ilişkilerle kıyaslandığında değersizlik hissetme
- Aşırı fedakârlık ve kendini yok sayma
- Terk edilme korkusuyla sınır koyamama
Psikodinamik Kökler
Özsaygı zedelenmesi çoğu zaman bireyin erken bağlanma deneyimleriyle ilişkilidir. Çocuklukta koşullu sevgiye maruz kalan birey, ilişkiyi ayakta tutmayı kendi değerinin kanıtı olarak görür. Partnerin eleştirilerini gerçeklik olarak kabul etme, kendi algısına güvenememe gibi belirtiler, bireyin içsel değersizlik şemasına işaret eder.
Terapötik Müdahaleler
1. Öz-değer Çalışmaları: Bireyin ilişki dışındaki kimlik alanlarını güçlendirmek (mesleki başarı, sosyal ilişkiler, kişisel ilgi alanları vs.)
2. Şema Terapi: 'Terk edilme', 'kusurluluk' ve 'onay arayıcılık' gibi şemaların fark edilmesi ve yeniden yapılandırılması.
3. Sınır Belirleme Egzersizleri: Danışanın 'hayır' deme, geri çekilme ve duygusal mesafe koyma becerisini artırmak.
4. İlişki Dinamiklerinin Farkına Varmak: Partnerin söylem ve davranışlarının içselleştirilip içselleştirilmediği üzerine farkındalık çalışmaları.
5. Güçlenme Hikâyeleri: Danışanın geçmişte sınır koyduğu, haklarını savunduğu örneklerle öz-kaynağını hatırlaması.
Sonuç
Romantik ilişkideki özsaygı kaybı, görünmez bir yıpranmadır. Kişi hâlâ ilişkide olsa bile, içsel olarak kendine yabancılaşmış olabilir. Terapötik süreç, bireyin hem ilişkide hem kendilik algısında yeniden güçlenmesine, özsaygısını geri kazanmasına ve benliğini yeniden inşa etmesine imkân tanır.
Hazırlayan: Uzman Psikolog Mustafa Cem Oğuz
