Kabızlık toplumda sık karşılaşılan bir belirti olup, kullanılan tanımlara göre farklılık göstermekle birlikte %2-28 arasında saptanan bir sağlık problemidir. Gelişmiş ülkelerde kabızlık yakınması olanların ancak üçte biri hekime başvurmaktadır. Genelde kabızlık; sert dışkılama, dışkı sayısının normalden az olması, yoğun ıkınma gerekliliği, tam boşalamama, dışkı sayısının seyrekliği, dışkılama için anüs ve vajina çevresine parmakla baskı yapma şeklinde tanımlanır (1).
|
Fonksiyonel kabızlık için Roma II kriterleri; |
|
Son 12 ayda en az 12 hafta aşağıdakilerin iki veya daha fazlasının bulunması: Dışkılamaların en az %25’inde aşırı zorlanma, fazla gayret gösterme Dışkılamaların en az %25’inde topak topak veya sert dışkıların bulunması Dışkılamaların en az % 25’inde tam boşalamama hissinin bulunması Dışkılamaların en az % 25’inde ano-rektal tıkanıklık hissinin oluşu Dışkılamanın en az % 25’inde el yardımı ile kolaylık sağlamak Haftada üçten daha az dışkılama Yumuşak (gevşek) dışkı yoktur. İrritabl barsak sendromu için kriterler yetersiz olmalıdır. |
Kabızlık diğer adı ile konstipasyonu önlemede uygulanan diyet tedavisi, yeterli ve dengeli enerji alımı ve sağlıklı bir yaşam için gerekli olan tüm besin öğelerini ve posayı içerir (2).
Kabızlık nedenleri;
Beslenmeye bağlı yetersiz sıvı ve posa alımı
Fiziksel aktivite azlığı
Yaşlılık
Gebelik
İlaç kullanımı
Metabolik bozukluklar
Endokrin bozukluklar
Kolon yapısal ve fonksiyon bozuklukları
Nörolojik bozukluklar
Lavmanın sık kullanımı
Öneriler;
Günlük su ve sıvı tüketimi arttırılmalıdır. En az 8-10 bardak su tüketiniz.
Fiziksel aktivite arttırılmalıdır.
Posa miktarı yüksek beslenme programı uygulanmalıdır. Posadan zengin besinler; kurubaklagiller, tahıllar, meyve ve sebzelerdir. Bulgur, tam buğday ekmeği, kepekli ekmek, kurubaklagil tüketimini arttırınız.
Ispanak, brokoli, lahana gibi sebze türleri bağırsak hareketlerini arttırır.
Erik, üzüm, kayısı, incir hoşaf veya komposto olarak tüketilmelidir.
Kuru erik içerdiği bileşenler ile bağırsak hareketliliğini arttırmaktadır.
Meyveleri kabuklu tüketiniz.
Kızartmalar, ağır baharatlar ve fas-food beslenmeden uzak durunuz.
Diyetisyeninizin önerdiği miktarda yağlı tohumlu kuruyemişlerden tüketiniz.
Sebzeleri çiğ ve iyi yıkanmış tüketiniz.
Öğün atlamayınız.
Günlük dışkılama zamanlarınızda tuvalete gitmeyi ertelemeyiniz.
Probiyotik kullanımına uzman yönlendirilmesi ile başlayınız.
Bitki çaylarını (sinameki çayı gibi.) bilinçsizce tüketmeyiniz. Farklı çaylara yönelmek yerine yeteri kadar su tüketip tüketmediğinizi sorgulayınız.
Günde 1 şişe maden suyu tüketmenizde bir sakınca yoktur. Bağırsaklarda sık kabızlık görülmesi villusları tahrip etmektedir. Besin bileşenlerinin emilimini zamanla azaltmaktadır. Uzman tavsiyesinde takviye alınız.
Bilinçsiz lavman kullanmayınız.
