Gebelik ile ilgili tetkikler

Bazı testler anne ,bazı testler bebek,bazıları ise her ikisi içindir.

Gebelik boyunca belli zamanlarda yapılması gerekli olan veya yapılması önerilen testler vardır.Bunların başlıcaları ve yapılma nedenlerini kısaca açıklayalım.

Kan sayımı (Hemogram) : Başlıca amacı anne adayında kansızlık olup olmadığını saptamaktır.Her gebelikte en az bir kez olmak üzere mutlaka yapılmalıdır. Kansızlık tespit edilirse tedaviye alınan cevabın değerlendirilmesi için tekrarlanır.Aynı zamanda gebelikle ilgili pekçok hastalığın tanı ve takibinde farklı zamanlarda uygulanması gerekebilir.

Tam İdrar Tetkiki (TİT) : En sık yapılan testlerden biridir.Bazı merkezlerde her ay yapılması önerilir.Gebelikte sık görülen İdrar yolu enfeksiyonunun tanısı ve takibi, preeklampsi, hiperemesis gravidarum gibi gebeliğe ait hastalıkların takibinde de yapılması gereklidir.

HbsAg- Anti HbsAg : Hepatit B hastalığının ve taşıyıcılık durumunun tanısında kullanılan testlerdir. Taşıyıcı olan annelerin hastalığı bebeklerine ve tedavileri ile ilgilenen sağlık personeline bulaştırmamaları için gebelik sırasında ,mutlaka yapılması gereklidir.

Anti HCV : Hepatit C virusunun anne adayında bulunup bulunmadığının araştırılması için yapılır.Önemli bir sağlık sorunu olan Hepatit C doğumda bebekten anneye geçebilir.

Anti Rubella Ig G- Anti Rubella IgM : Kızamıkçık hastalığına ait antikorlardır. Kızamıkçık geçiren ya da aşı olarak bağışıklık kazanan kişilerde Ig G değerinin (+) olur.Bu durum kişinin hastalığa karşı diirençli olduğunu gösterir ve istenen bir durumdur. IgM değeri (+) bulunursa kişinin hastalığı halen geçirdiği ya da çok yakın zamanda geçirmiş olduğu anlaşılır .Gebelik sırasında,özellikle ilk üç ayda kızamıkçık geçirilmesi bebek açısından tehlikeli olabileceğinden son derece önemlidir.

Anti Toxoplazma Ig G- Anti Toxoplazma Ig M : Anne adayının Toxoplazma hastalığını geçirip geçirmediğiniin saptanması için yapılır . Sonuçlar Rubella (Kızamıkçık) hastalığındaki gibi değerlendirilir. Yani IgG nin (+) bulunması arzu edilirken, Ig M' nin (+) olması önemlidir.

Anti HIV : AIDS hastalığı için yapılan tarama testidir.Bugün tüm dünyada gebelik sırasında yapılması önerilmektedir.

VDRL : Sifiliz hastalığının tarama testidir. AIDS testi gibi yapıtırılması önerilmektedir.

CMV antikorları : CMV (Sitomegalovirus) enfeksiyonu hamilelik sırasında geçirildiğinde bebekte sorun yaratabilmektedir. Ancak Rubella ve Toxoplazmanın aksine bu hastalığın birden fazla kez geçirilmesi mümkündür.Ancak ikinci kez geçirildiğinde bebeği etkileme olasılığının daha az olduğu kabul edilir

TSH : (Tiroid Stimülan Hormon) Hipofiz bezi tarafından salgılanan ve tiroid bezi çalışmasını düzenleyen hormondur. Tiroid bezinin yetersiz hormon üretmesi durumunda düzeyi yükselir.Tiroid bezi dengesiz olarak fazla hormon üretirse de düzeyi düşer.Gebelik sırasında TSH düzeyinin belli sınırda tutulması önemlidir.Tiroid bezinn az ya daçok çalıştığınıngöstergesi olarak kabul edilir.Eğer gerekirse tiroid bezi fonksiyonlarını değerlendirmek için bazı ek tetkikler de yapılabilir.

1.Trimester Tarama Testi : İkili test olarak ta bilinmektedir.Gebeliğin 11-14. haftaları arasında uygulanır. Amacı bebeğin Down Sendrom'lu olma olasılığının belirlenmesidir.Daha nadir görülen kromozom bozukluklarının tanısında da yararlıdır. Detaylı ultrasonografi incelemesi ile bebeğin ense pilisi kalınlığı ölçülür ve aynı gün anneden kan örneği alınarak uygulanır.Tüm sonuçlar birlikte değerlendirilerek bebeğin Down Sendrom'lu (Mongol) olma olasılığı saptanır.Bu olasılık belli sınırın üzerindeyse amniosentez önerilir.

Üçlü Test : Gebeliğin 17. haftasında 1.Trimester tarama testi ile aynı amaca yönelik olarak uygulanır.Anne kanında yapılan testle risk oranı belirlenir ve aileye bu risk oranına göre bilgi verilir.Üçlü test  olarak isimlendirilmesinin nedeni anne kanında üç maddenin  düzeylerinin saptanmasına dayanmasıdır.

Dörtlü test:17. haftada yapılan üçlü testin son yıllarda değiştirilmiş şeklidir.Üçlü testteki tetkiklere olarak anne kanında İnhibin A adı verilen bir  molekülün   düzeyi de ölçülür.Dörtlü testin down sendromu taramasında üçlü teste göre daha başarılı olduğu kabul edilir.

   1.Trimester tarama testi (ikili test), üçlü test ve dörtlü test aynı kategoride yer alan ve "Tarama Testleri" olarak bilinen testlerdir.Bu testler bebeğin Down sendromlu olu olmadığını ya da başka bir kromozomal bozukluk taşıyıp taşımadığını belirtmez.Sadece bir risk  değerlendirmesi yapar.eğer risk düşükse bir ileri aşamaya geçilmeden normal gebelik takipleriyle devam edilir.Ancak tarama testleri artmış risk gösteriyorsa kesin tanı  koyduracak testlerin uygulanması önerilir.

Amniosentez : Annenin karın bölgesinden özel bir iğne ile amniotik sıvıdan örnek alınmasıdır.En sık Down Sendromu ( Mongolizm) tanısı için uygulanır.Alınan örnekte bebeğe ait hücreler özel yöntemlerle üretilir ve hücrelerdeki kromozom yapısı incelenir. Bunun dışında bebeğe ait pekçok hastalığın tanısında ve bazan de tedavisinde kullanılabilen bir yöntemdir. Genel olarak sanılanın aksine çok ağrı veren bir işlem değildir ancak değişen oranlarda (1/150-200) düşüğe neden olabilmektedir. Uygulamdan önce mutlaka doktorunuzdan muhtemel riskler hakkında detaylı bilgi alınız.

Kordosentez : Göbek kordonundan bebeğe ait kan örneği alınmasıdır. Anne açısından amniosenteze benzer ancak bebek açısından riski daha yüksektir.Pekçok hastalığın tanısında kullanılabilmektedir.

50 gr Glukoz Tarama testi : Gebeliğe ait şeker hastalığı (Gestasyonel Diabet) tanısı için gebeliğin 24-28. haftaları arasında yapılan testtir.Anne adayından sabah açken alınan kanda glukoz ölçümü yapılır.Ardından bir bardak suda eritilen 50 gr glukoz içirilir.ve 1 saat sonra tekrar kan alınarak glukoz değeri ölçülür.

OGTT : ( Oral Glukoz Tolerans Testi) 50 gr glukoz tarama testinde sonuçlar belli sınırın üzerindeyse uygulanır. Yine şekerli bir sıvı içirildikten sonra 3 saat boyunca belli aralıklarla kan ve bazan de idrar örnekleri alınır. Bu testte de kabul edilen sınırların üzerinde değerler elde edilirse hastaya ' Gebelik Şekeri' tanısı koyulur.

İndirekt Coombs Testi : Anne kanında bebeğin kan hücrelerine (alyuvarlarına) zarar verebilecek antikor bulunup bulunmadığının araştırıldığı testtir. Rh uyuşmazlığı durumunda hamilelik boyunca belli aralıklarla yapılması gerekebilir.

2.Düzey ultrasonografi : Gebeliğin ikinci üç aylık döneminde doktorunuzun uygun göreceği zamanda bebekte doğumsal (konjenital) ve ultrasonografi ile saptanabilen herhangibir problem olup olmadığının araştırılması için uygulanan detaylı ultrasonografik incelemedir.Bebekte anotomik bir Bu inceleme konusunda genelde bir kavram kargaşası bulunmaktadır. 2.Düzey incelemnin renkli doppler ultrasonografi veya 3 boyutlu olmasına gerek yoktur.Önemli olan yeterli görüntü kalitesi olan bir ultrasonografi cihazı ile bu konuda deneyimli bir hekim tarafından uygulanmasıdır.

Obstetrik Doppler Ultrasonografi : Doktorunuzun uygun göreceği durumlarda ama özellikle annede yüksek tansiyon , önceki gebeliklerde düşük doğum kilolu bebek öyküsü, ikiz gebelikler, bebekte gelişme geriliği gibi durumlarda gerekli olan ve annenin uterusu (rahim) besleyen damarları ile bebeğin göbek kordonunda ve çeşitli damarlarındaki kan akımının özelliklerini belirlemek için yapılan ultrasonografik incelemedir. Gebeliğin ilerleyen dönemlerinde ortaya çıkabilecek komplikasyonların öngörülmesinde ve gelişme geriliği olan bebeklerde doğum zamanının planlanmasında çok değerlidir.