Ergenlerde Mükemmeliyetçilik ve Başarısızlık Korkusu
Mükemmeliyetçi ergenler, hata yapmaktan aşırı derecede korkar. Onlar için hata, kişisel bir
başarısızlık değil; değer kaybı
olarak algılanır. Bu nedenle yüksek standartlar belirler ve kendilerini sürekli baskı altında
hissederler. Bu durum kaygı,
uyku problemleri, sosyal geri çekilme ve motivasyon düşüklüğüne yol açabilir.
Başarısızlık korkusu bir inanç sistemine dayanır: “Yeterli değilim.”, “Hata yaparsam
sevilmem.” veya “Sonuç mükemmel değilse
ben de değilim.” gibi derin bilişsel şemalar bu süreci yönlendirir. Bu inançlar genellikle
çocukluk döneminde oluşur ve aile
tutumlarıyla pekişir.
Aile içindeki eleştirel tutumlar, aşırı beklentiler veya kıyaslamalar ergenin kendine güvenini
zayıflatabilir. Öte yandan
destekleyici, koşulsuz kabul sunan ve çabanın değerini vurgulayan ebeveyn yaklaşımları,
mükemmeliyetçiliğin olumsuz
etkilerini azaltır.
Terapide ergenin öz-değer algısı güçlendirilir. Hataların öğrenme sürecinin doğal bir
parçası olduğu öğretilir. Bilişsel
yeniden yapılandırma, duygu düzenleme becerileri ve öz-şefkat çalışmaları
mükemmeliyetçiliği azaltmada oldukça etkilidir.
Sonuç olarak mükemmeliyetçilik, başarıyı artıran bir özellik gibi görünse de aşırısı ergenin
duygusal sağlığını zedeler.
Ergenin kendi potansiyelini keşfetmesi için hata yapmaya izin veren, destekleyici bir
çevreye ihtiyacı vardır.
