Çocuklarda Öz Güven Gelişimi ve Aile Desteği
Belirtiler (Düşük öz güven):
- Aşırı onay arayışı, hata yapmaktan kaçınma
- Sosyal ortamlardan çekilme, utangaçlık
- “Ben yapamam.” söylemleri, erteleme
- Başarı sonrası bile tatminsizlik ve öz-eleştiri
Kök nedenler:
- Eleştirel/karşılaştırmacı ebeveynlik
- Aşırı koruyuculuk (özerklik engeli)
- Travmatik/aşağılayıcı deneyimler
- Duygusal ihmal, tutarsız sınırlar
- Okul ve akran ortamında zorbalık
Aile için klinik öneriler:
1) Çaba odaklı geri bildirim: “Ne kadar emek verdin.”
2) Hata toleransı: “Hatalar öğrenmenin parçası.”
3) Özerklik alanı: Yaşa uygun sorumluluklar.
4) Duygu koçluğu: Duyguları adlandırma ve düzenleme.
5) Model olma: Ebeveynin kendi öz-şefkatini göstermesi.
6) Sosyal alan: Hobiler, spor ve akran etkileşimi için olanak.
Terapötik yaklaşım:
- BDT: Kendini değersizleştiren inançların yeniden yapılandırılması.
- Şema Terapi: Yetersizlik/utanç ve boyun eğicilik şemaları üzerinde çalışma.
- Oyun Terapisi (çocuklarda): Ustalık deneyimi ve benlik ifadesi gelişimi.
- Öz-şefkat protokolleri ve davranışsal etkinleştirme.
Ev ödevi fikirleri (psiko-eğitim eki):
- “Günün 3 küçük başarısı” günlüğü
- “Cesaret listesi”: Haftalık küçük risk denemeleri
- Ayna karşısında nötr-destekleyici kendilik cümleleri
- Sosyal beceri mini pratikleri (selam verme, soru sorma, göz teması)
Sonuç:
Öz güven, tek bir başarıdan değil, tekrar eden küçük ustalık deneyimlerinden doğar. Sevgi +
sınır + özerklik üçlüsü, çocukta
sağlam bir öz-değer hissinin en güvenilir yoludur.
