Boşanma sürecinin çocuğa anlatılması ve çocuk üzerindeki etkileri
Boşanma ve boşanma süreci hem eşler hem de çocuklar için zor bir süreçtir.
Önemli olan, bu kararı çocuk ile paylaşırken, çocuğun anne ve babasından ayrılmadığını, anne ve babanın birbiri ile anlaşamadıklarının ifade edilmesidir.
Elbette ki çocuk bu kararı duyduğunda etkilenecektir. Hayatta iki güvendiği insandan ayrılma-kaybetme korkusunu yaşayacaktır. Dikkat edilmesi gereken en az zarar görerek nasıl bu sürecin üstesinden gelineceğidir. Boşanma kararını açıklarken en ideal yol, eşinizle birlikte söylemenizdir. Kararı açıklarken eşlerin dikkat etmesi gereken noktalar, eşlerin birbirlerini suçlamaması ve bu kararda çocuğun herhangi bir suçunun olmadığının vurgulanmasıdır. Çocuk ayrılığın detayları ile ilgili sorular sorduğunda, detaya girmeden ama yalan da söylemeden cevap verilmelidir. Çocuğun bilmesi gerekli olmayan, kafasını karıştıracak detaylar söylenmemelidir.
Çocuğun kimde kalacağı söylenirken, asla bir ebeveyninin diğer ebeveyninden onu daha çok sevdiğini ifade edecek söylemlere yer verilmemelidir. Bu konuda özellikle akrabalar ebeveynler tarafından uyarılmalıdır. Kimde kalacağı ile ilgili alınan kararda, koşulların uygunluğundan bahsetmenizin yanısıra, onun rahatını ve iyiliğini düşündüğünüzü vurgulayın. Çocuk evden ayrılan ebeveyninin nerede kalacağını merak eder. Bu açıdan çocuğa mümkünse, evden ayrılan ebeveyninin yeni yaşayacağı evini göstermesi de sağlıklı olacaktır. Evden ayrılan ebeveyni ile görüşeceği, onunla kalacağı zamanlarda, çocuğa ait bir odası da olursa kendisini daha iyi hissedecektir. Çocuk evden ayrılan ebeveyniyle görüşüp görüşmeme konusunda kaygı yaşayabilir. O yüzden koşullar önceden çocukla konuşulmalıdır. Hangi günler görüşeceği, görüşme sıklığı, istediği zaman görüşebileceği (koşullar uygunsa) ifade edilmelidir. Bu süreç içerisinde çocukta ortaya çıkabilecek duygusal ve davranışsal tepkiler; korku (kendisinin sevilmediği, ayrılık-kaybetme korkusu, koşullar yeterince net konuşulmadıysa belirsizliğin oluşturduğu korku ve kaygı), üzüntü, öfke (sevilmediğini düşünme, akranlarıyla kendisini karşılaştırıp bunun neden onun başına geldiği ile ilgili oluşan öfke-kızgınlık), suçluluk (anne ve babasının boşanması ile ilgili kendi yaptığı hatalar yüzünden anne ve babanın boşandığını düşünme), yalnızlık (içine kapanma, konuşmaktan kaçınma), okul sorunları (ders başarısında düşme, öğretmen ve arkadaşlarla iletişimde yaşanan güçlük), uyku sorunları ve yeme sorunları gibi tepkilerdir.
Ebeveynlerin bu süreç içerisinde çocukları ile eşit düzeyde ilgilenmesi gerekir. Bu süreç her ne kadar ebeveyn için de zor olsa da daha savunmasız olan çocuk için daha da zordur.
Eşinizden boşanıyor da olsanız aradaki iletişimi kesmemeye özen gösterin. Özel günlerde (doğum günü, okul gösterisi vs.) biraraya gelmeniz çocuk açısından önemlidir. Anne ve babası boşansa bile onun özel günleri için biraraya geldiğini görmesi kendini değerli hissetmesini sağlar. Çocuğun yaşam biçimini, alışkanlıklarını boşanmadan önceki süreç gibi devam ettirmeye çalışın.
Unutulmaması gereken en önemli nokta; eş olarak birbirinize karşı sorumluluğunuz bitse bile, anne ve baba olarak sorumluluğunuzun devam ettiğidir.
Uzman Klinik Psikolog İlayda Çevirici
