Aile içi iletişim ve ebeveyn tutumları
Çocuk Eğitimi
Bilgi ister,
Emek ister,
Sabır ister,
Kararlılık ister,
Tutarlılık ister…
Çocuklar özerk olmak isterken, anne baba olarak Çocuğun özerk olma ihtiyacını dikkate almak ve desteklemek, diğer taraftan da yakın bir ilişki kurmak gerekir. Destekleyici tutumu benimseyen aile çocuklarına iyi model olan ailedir.
İLETİŞİM MODELLERİ:
SEN DİLİ: Köşeye sıkıştırma ve alt etme duygusu hakimdir.
BEN DİLİ :Seni anlamaya ve yardımcı olmaya çalışıyorum mesajı vardır.
BEN DİLİ İLE KENDİMİZİ İFADE ETTİĞİMİZDE ÇOCUKLARIMIZIN GELİŞİMİNE NE ŞEKİLDE DESTEK VERMİŞ OLACAĞIZ?
Davranışı değiştirmeye yöneltir.
Davranış değiştirme sorumluluğu yüklediği için sorumluluk almasını öğrenmesine yardımcı olur.
Çocuklarda suçlamaz
İlişkileri güçlendirir
Yakınlık sevgi saygı birliktelik yaşanmasını sağlar.
Ben iletileri dürüsttür.
Rahatlatır.
Kızgınlık öfke birikimini önler.
Duyguların açıklanmasını, ifade edilmesini sağlar.
Empati kurmasını sağlar.
İLETİŞİM ÖRNEKLERİ
“Neredesin bakayım bu saatlere kadar”(yargılayıcı)
“Geç saate kadar gelmemen beni kaygılandırdı(ben dili-duyguları dile getiren)
“Seni anlamak mümkün değil bunu nasıl yaparsın.”(yargılayıcı)
“Bunu yapmış olman beni kaygılandırdı.”(bendili-duyguları dile getiren)
“Neden yine ceketin yerlerde”?( “Daha Önce ceket hakkında konuşmuştuk onu yine yerde görünce üzüldüm.”ben dili duyguları dile getiren)
İletişim engellerinden uzak durduğunuzda,çocuğunuzla aranızda güvenli ve sağlıklı bir iletişim temeli atmış olursunuz.
ÇOCUĞUMUZU DİNLERKEN
* Bedenen dinler duruma geçmek, Size doğru oturtmak, sizinle aynı hizaya gelmek,
* Gözlerinin içine bakmak
* Tavrımız , bakışlarımız, ses tonumuz, konuşma hızımız ve yüz ifademiz çok önemlidir.
İLETİŞİM ENGELLERİ
*Emir verme, yönetme
*Yargılamak, eleştirmek
*Soru sorma
*Öğüt vermek, Çözüm getirmek, yönlendirmek
*Teselli etmek, sakinleştirmek,
*Alay etmek, lakap takmak, konuyu değiştirmek iletişim engelleri olarak ifade edilen temel ilişki hatalarıdır.
İLETİŞİMDE BASİT KAPI ARALAYICILAR:
Daha çok konuşmaya davettir. Çocuğu konuşmaya davet eder.Anlıyorum, oh, hımmm, öyle mi, konuşmaya davet ederken, 'bu konuda konuşmak istermisin, bunu tartışalım, anlatacaklarını dinlemek istiyorum, bu konuda bir şeyler söyleyecek gibisin' gibi kapı aralayıcı mesajlar kullanılmalıdır. Bu çocuğu cesaretlendirecektir.
EBEVEYN TUTUMLARI:
Aşırı Koruyucu Tutum: Bu ailelerde anne-babalar çocuğa gereğinden fazla özen gösterip onu denetim altında tutarlar.
Aşırı Baskıcı-Otoriter Tutum: Otoriter tutumda çocukların kişilik özellikleri, ilgi ve gereksinimleri dikkate alınmamaktadır. Çocuğun istekleri bastırmaya çalışılır. Katı bir disiplin anlayışı vardır.Çocuğa açıklanmada kurallar konulur ve bu kurallara kesinlikle uyması istenir, bu konuda anne-baba asla tartışma kabul etmez.
Aşırı hoşgörülü –Tavizkar tutum: Denetimin düşük, tepkiselliğin yüksek olduğu bir tutumdur. Saldırgan tutumlar dahil çocuğun her tür davranışları hoşgörü ile karşılanır. Davranışlara sınır çekilmez ve yaptırım uygulanmaz.
Olumlu Aile Tutumu, Destekleyici Tutum:
Bu tutuma sahip anne babalar, çocuklarını herhangi bir karşılık beklemeden içten ve derinden bir duyguyla severler. Çocuklarının davranışlarını ilgi ve anlayışla izleyip , kendi ayakları üzerinde durabilecek şekilde yetiştirirler.
Sonuç olarak Aşırı kural koymak da, fazlasıyla kuralsız olmak da çocuğa zarar verir. Çocuk için evde düzenli ve belirli kuralların olduğu bir ortam yeterlidir. Mükemmel anne-baba mükemmel çocuk yetiştiremez, Mutlu anne-baba mutlu çocuk yetiştirir.
KAYNAKÇA
*İletişim Çatışmaları ve Empati ( Sistem Yayıncılık ) – Prof. Dr. Üstün Dökmen
*Anne-baba ve Çocuklarla İletişim ( Makale ) - Dr. Sadık Akşit – Doç.; Ege Üniv. Tıp Fak. Pediatri Ana Bilim Dalı