Yasın Katmanları: Kayıptan Sonra Kimliğin Yeniden İnşası
Yasın Görünmeyen Katmanları
1. Kimlik Krizi: 'Onsuz kimim?' sorusu sıkça hissedilir.
2. Zaman Algısında Bozulma: Geçmişe takılma ya da geleceği hayal edememe.
3. Sosyal İlişkilerde Değişim: Çevredeki kişilerle ilişkilerde kopukluk, yalnızlık hissi.
4. Varoluşsal Sorgulamalar: Ölüm, anlam ve hayatın amacı üzerine derin sorgulamalar.
5. Rollerle Vedalaşma: Ebeveynlik, eşlik, evlatlık gibi kimlik parçalarının kaybı.
Terapötik Müdahaleler
1. Yasın Normalleştirilmesi: Danışanın yaşadığı duyguların doğal olduğunu bilmesi, suçluluğu azaltır.
2. Anlam Arayışı: Kayıptan sonra hayatın neye evrildiğini konuşmak, bireyin içsel dayanıklılığını artırır.
3. Duygularla Temas: Bastırılan öfke, suçluluk ve özlem gibi duygularla güvenli temas kurulması.
4. Anı Nesneleriyle Çalışma: Fotoğraf, mektup ya da semboller üzerinden duygu regülasyonu sağlanabilir.
5. Kimlik Yeniden İnşası: Danışanın kayıptan sonraki benliğini yeniden tanımlamasına alan açmak.
Yas Sürecinde Karşılaşılan Zorluklar
- Toplumsal beklentiler: 'Artık toparlanman gerek.'
- Danışanın kendi kendine sabırsızlığı
- Çevreden gelen kaçınmacı yaklaşımlar
- Yasın travmatize edici biçimde bastırılması
Sonuç
Yas, bir ayrılığın ardından gelen sessizlik değil; yeni bir anlamın filizlenmeye çalıştığı toprağın ta kendisidir. Terapötik süreç, danışanın yalnızca kayıpla vedalaşmasına değil; aynı zamanda yeni bir 'ben' ile barışmasına eşlik eder. Çünkü bazı kayıplar, sadece birini değil; kendimizi de yeniden doğurmamıza neden olur.
Hazırlayan: Uzman Psikolog Mustafa Cem Oğuz
