Polikistik Over Sendromu (PCOS) üreme çağındaki kadınların yaklaşık %5-10 luk kısmını etkileyen endokrin bir bozukluktur. Östrojen ve progesteron hormonlarının dengesiz dağılımıyla birlikte erkek üreme hormonu olan testosteronun fazlalığından kaynaklandığı söylenebilir. Temel sebep genetik yatkınlık olabileceği gibi; egzersiz yapmama, kötü beslenme, hızlı kilo alımı gibi nedenler tetikleyici özellik göstermektedir. Adet düzensizliği, amenore (adet görmeme), hirşutizm (erkek tipi kıllanma), ciltte yağlanma ve sivilcelenme, ultrason görüntüsüne bakıldığında yumurtalıkta inci tanesi şeklinde polikistler görülmektedir. Kişiye PCOS tanısı konulabilmesi için bu klinik bulgulardan en az iki tanesi görülmelidir.
PCOS uzun dönemde; insülin direnci, obezite, Tip 2 diyabet, hipertansiyon, kardiyovasküler hastalıklar, kısırlık, rahim duvarında kalınlaşma, rahim kanseri gibi komplikasyonlara neden olmaktadır. Tedavisinde; diyet, yaşam tarzı değişiklikleri, egzersiz, medikal tedavi ve ilaç tedavisi kullanılmaktadır.
PCOS’LU BİR BİREY NASIL BESLENMELİ?
Kilo fazlalığı ve PCOS arasında orantılı bir bağ bulunmaktadır. PCOS’lu kadınların %50’den fazlası hafif şişman veya şişman olduğundan tedavinin ilk basamağı vücut ağırlığı kaybına yönelik olmalıdır. Beslenme tedavisinde, kandaki şeker düzeyindeki dalgalanmalardan kaçınmak için öğün sayısı arttırmakta yarar vardır. Basit karbonhidratların tüketiminden kaçınarak, glisemik indeksi düşük besinler tercih edilmelidir (kurubaklagiller, süt, yulaf, sebzeler vb). Ayrıca günlük alınan enerjinin %55-60’ı karbonhidrat, %15-20’si protein, %30’dan azı yağ ve bunun %10’dan azı doymuş yağlardan (peynir, yumurta, et ürünleri, sakatatlar, süt, tereyağı) sağlanmalıdır. Omega 3 yağ asidi, insülin direncini ve androjen salınımını azalttığı için hastalık seyrini olumlu yönde etkiler, bu sebeple diyete eklenmesi gerekir. Balık, ceviz, ıspanak, keten tohumu, karalahana, yeşil yapraklı sebzeler Omega 3 kaynaklarıdır.
Bu hastalığa sahip kişiler, adet düzensizliği veya amenore (uzun süre adet olamama) durumu yaşadıkları için, vücut ekstra bir stres altındadır. Bu stres, fazla yemek yeme, rafine şeker tüketiminde artma gibi problemlere yol açabilir. Ancak unutulmamalıdır ki %5-10 oranında ağırlık kaybı yaşandığında bu sorunlar ortadan kalkacaktır.
