Çocuklar, gün içinde birçok duyguyu birlikte yaşar. Bir anda çok mutluyken istemedikleri bir şeyle karşılaştıklarında sinirlenip size uyumsuz davranmaya başlayabilirler.
Bu uyumsuz davranışlar; çocukluk dönemi için normal tepkilerdir. Anne-baba tarafından yönetilebilir süreçlerdir.
Birçok anne baba; çocuklarının bu tip davranışlarında zorlandıklarını ve nasıl davranmaları gerektiğini bilemediklerini ifade etmektedirler.
Bebekler; hoşlanmadıkları durumlarda ağlayarak teki gösterir.
2-3 yaş çocukları bağırarak, ağlayarak veya vurarak tepki verir. Bu yaşlar; bireyselleşmenin ilk başladığı inatlaşmaların yoğun olduğu dönemlerdir. İstediği bir şey karşısında “hayır” cevabıyla karşılaşan çocuğunuz öfkelenebilir. Elindeki bir oyuncağı size fırlatabilir.
Bu durumda yapmanız gereken şey; ona kızmak yerine ona anlayışlı davranmaktır.
Çünkü bu yaş çocuğu; dürtüsel bir gelişim döneminde olduğundan siz ona neden olmaması gerektiğini tatlı kelimeler kullanarak anlatsanız bile (ki ne demek istediğinizi anlar) kendi üzerinde bir kontrol geliştirecek gelişim düzeyine henüz sahip değildir.
Aslında sizle inatlaşmıyordur, 2 yaş gelişim döneminin bir sürecini yaşıyordur.
Çocuklar; sözünüzü dinlemek için kendi üzerindeki kontrolünü 3,5- 4 yaş civarında geliştirebilirler. Yani disiplin eğitimi sürecine bu yaşlarda başlamalısınız.
2 yaş civarındaki öfke nöbetlerinde yapmanız gereken; sizden ne istediğini anlamaya çalışmak ve mümkün olduğunca ona uyumlu olmaktır. Eğer yapmasını istemediğiniz (veya tehlikeli bir şey için) ısrar ediyorsa yine kızmayın ve oyunla dikkatini başka bir yöne çekin.
Bu yaş döneminin dikkati kısa süreli olduğu için, bunu bu yaş için başarmanız oldukça kolay. Böyle anlarda hemen en sevdiği şeyleri kullanın ve o ağlamaya devam ederken (sürekli hayır demek yerine) “Aaaaa, bak burada en sevdiğin şey var. (neyse hemen onu gösterin)” diyin veya sevdiği bir şarkıyı açıp dikkatini dağıtın (yani; ilgisini inatlaştığı olaydan uzaklaştırın.)
Bu yaş döneminin gün içinde bitmeyen bir enerjisi vardır. Bu enerjisini oynayarak, koşarak yeterli düzeyde atabilen çocuklar gün içinde daha sakin ve uyumludur.
“Hayır” larınızla onu engellememeye özen gösterin, ona güvenli hareket edebileceği alanlar açın.
3,5- 4 yaş civarında ise yaklaşımlarınızı değiştirme zamanı gelmiştir.
Bu dönemde çocuğunuza öğretmeniz gereken şey; disiplin eğitimidir.
Bu eğitime geç kalmanız halinde; sorunlar zamanla giderek fazlalaşacak, sizi ve çocuğunuzu daha fazla yoracak, ileriki yaşlarında olumsuz bir kişilik yapısı oluşturmasına şimdiden zemin hazırlayacaktır.
Bu çocukların yaşamlarındaki kuralları net bir şekilde, anne baba birlikte koymalıdır.
Yapabileceği davranışları destekleyerek onun bir birey olarak kendini ortaya koymasına izin verin. Yapmaması gereken davranışlar olduğunda yaşadığı duyguyu anladığınızı ifade edip sınırlarının neler olduğunu (yani; neden bu davranışa izin vermediğinizi) ona sakince açıklayın. Ona bu konuda güvendiğinizi söyleyin.
Kısa, net konuşun ve bu konuda kararlı olduğunuzu ona (mimiklerinizle, ses tonunuzla, kızmadan) hissettirin.
Bu süreçte en önemli şey; kararlı olduğunuzu ona hissettirmektir.
Bir şekilde (daha fazla ağlayarak, kendini yere atarak, size vurmaya çalışarak) sizin kararınızı değiştirip istediğine ulaşmaya çalışacaktır.
Bu aşamada sakin, kararlı davranmaya devam edin ve bu davranışlarını görmezden gelin. Biraz uzaklaşıp başka şeylerle ilgilenirseniz birkaç dakika sonra ağlamalarının durduğunu, biraz sakinleştiğini, hatta yanınıza gelip yanlışını fark ettiğini söylediğine tanık olabilirsiniz. Yanınıza geldiğinde konuyu daha fazla uzatmayın ve (yine istediğini yapmadan) olumlu ilişkinize devam edin.
Bu değişim süreci; her çocukta farklıdır. Bazı çocuklarda değişim daha hızlı olurken bazı çocuklar karakter yapısı veya geçmişte yanlış öğrenim süreçleri nedeniyle değişim daha yavaş olabilir. Yapmanız gereken onunla çatışmadan kurallar çerçevesinde kararlılığınızı korumanız ve eşinizle birlikte tutarlı şekilde davranmaya devam etmeniz.
Özellikle yemek yeme, uyku düzeni oluşturma, yaşına uygun sorumluluklarını sürdürme, çevresiyle nasıl bir iletişim kurması gerektiği konularında oluşturduğunuz disiplin çocuğun sağlıklı gelişimi için önemli.
Okul öncesi dönemde bu davranış alışkanlıkları kazanılmış olmalıdır ki, çocuğunuz okula başladığında (sizden ilk büyük uzaklaşmasında) yaşamını kendi kendine başarılı şekilde yönetebilsin. Yani kendi kendine yetebilsin. Gününü, ihtiyaçlarını organize edebilsin.
Öfkeli çocuğunuza; duygusunu anladığınızı göstermek için sizin de öfkelendiğiniz birkaç anınızı anlatmak işe yarayacaktır.
Öfke yönetimi konusunda ona model olmayı başarmalısınız. Unutmayın; çocuklar taklit ederek öğrenir ve gözleri sürekli sizin üzerinizdedir.
Sizin desteğiniz ve doğru yönlendirmenizle başardığı her davranışı için onu takdir etmeyi unutmayın.
Az çatışmalı günler diliyorum J
