NEFES DARLIĞI
NEFES DARLIĞI
Kişinin soluk alıp verdiğinin ve solunumunu güçlükle yürüttüğünün farkına varması halidir. Oldukça ciddiye alınması gereken klinik bir bulgudur. Gerçek bir nefes darlığının varlığı altta gelişen çok ciddi hastalıkların habercisi olabilir. Basitten ağıra veya en sık görülenden daha nadir görülen hastalıklara şeklinde nedenlerinin şöyle sıralayabiliriz:
· Üst solunun yolu enfeksiyonlarının neden olduğu konjesyon ve burun tıkanıklığı
· Alerjik nedenlere bağlı üst solunum yolları mukozasının şişmesi nedeni ile üst hava yollarının daralması
· Alt solunum yolu enfeksiyonları ve akciğer havalanmasının azalması
· Kalp ve böbrek hastalıklarına bağlı nefes darlığı
· Kansızlık durumunun neden olduğu nefes darlığı
· Obezite
· Solunum yollarına yabancı cisim kaçması
· Akciğer zarının delinmesi ve akciğer zarı ile akciğer dokusu arasına hava girişi
· Kalp zarı etrafına sıvı birikmesi
· Yine akciğer zarları arasına sıvı ve kan toplanması
· Akciğer dokusunu ilgilendiren çeşitli kronik hastalıklar: Astım, KOAH, İnterstisyel akciğer hastalıkları, Kanserler
· Akciğer damarlarında tıkanıklık
· Vücut asit baz dengesi bozuklukları
Gerçek bir nefes darlığı varlığı yapılan fizik muayene ve laboratuvar incelemeleri ile kolaylıkla ortaya konulabilir. Fizik muayenede kan basıncının değerlendirilmesi, akciğer alanlarının ve kalp odaklarının dinlenilmesi, vücut sıvı tutulumunun değerlendirilmesi, parmak ucu kılcal damar dolaşımında oksijen satürasyonun değerlendirilmesi yapılır. Yapılan il değerlendirmede hastanın kan basıncı aşırı yüksek veya düşük ise, genel görünümü huzursuz, parmak ucu ölçülen oksijen satürasyonu düşük ise ilerleyen tetkik ve tedavi acil servis koşullarında yapılır.
Acil servise başvurmayı gerektirecek kadar şiddetli nefes darlığı varlığında kan oksijen karbondioksit ve asit baz dengesi, kan sayımı, böbrek ve karaciğer fonksiyon testleri, kan şekeri incelenir. Elde edilen sonuçlar hangi oran sistemi bozukluğuna işaret ediyor ise ileri tetkik aşamasına o yönde devam edilir. Kanda oksijen eksikliği tespit edildiğinde tetkik aşamasında eş zamanlı oksijen desteği ve monitörizasyon ve ampirik tedaviler başlanır.
Acil serviste tetkik ve tedavinin gerektirmeyecek şiddetteki nefes darlıkları kişilerin günlük bazal aktiviteleri esnasında da değil de daha çok efor gerektiren işlerde oluşur. Örneğin ev içinde sorunsuz olarak günlük yaşamını idame edebilen bir birey yol yürürken, market poşeti taşırken, geç kaldığı toplu taşıma aracına yetişmeye çalışırken, merdiven çıkarken veya sırt üstü yattığında nefes darlığı hisseder. Bu kişiler yaşıtlarına göre daha çabuk yorulurlar ve mola vermek ve dinlenmek isterler. Bu tarz nefes darlıkları daha çok farkında olunmamış veya uygun tedavi edilmemiş hipertansiyon, obezite, kansızlıklar, astım, KOAH, kalp yetmezliğinin erken evreleri, böbrek ve karaciğer hastalıklarının erken evrelerinde görülür.
Nefes darlığı hissi ile gelen panik atak, ortada herhangi bir tehlike unsuru veya uyaran olmamasına rağmen, endişe ve yoğun korku ataklarıyla ortaya çıkan, hızlı nefes alıp verme, kalp çarpıntısı, kas gerginliği, baş dönmesi, titreme, kaygı ve terleme gibi semptomlar gösteren psikolojik bir rahatsızlıktır. Panik atak anında görülen nefes darlığı hissinde ise genellikle hastanın duygusal durumunun tetiklediği sempatik sinir sistemi aktivasyonu ve onun neden olduğu fonksiyonel bir solunum sıkıntısı çekme hali vardır. Tanısı diğer patolojik nedenlerin dışlanması ile konulur. Tedavisi hastanın duygusal hiperaktivitesine yönelik psikoterapi, bilişsel terapi, davranışçı terapi, nefes egzersizleri ve gerektiği durumlarda ilaç tedavisi ile yapılır.
Görüldüğü üzere nefes darlığı hissi görmezden gelinecek bir bulgu değildir. İster hafif ister ağır şiddette olsun mutlaka ciddi hastalıklardan birinin habercisidir ve tetkik edilmeli nedeni bulunmalı ve uygun tedavisi başlanmalıdır. Her ne şiddette olursa olsun nefes alıp vermede zorlanma normal değildir ve sizi mutlaka doktora getirmelidir.
http://www.emelyigitkarakas.com
