Manifest Tartışması Üzerine:Özgürlük, Estetik ve Sınır

Her şeyi saf, tek bir kavramla açıklamaya çalışmak olgun bir analiz değil. Hatta analiz bile değil. Manifest grubuyla ilgili yorumlarda da bunu görüyorum: yalnızca ‘özgürlük’ kavramına tutunuluyor.

Oysa özgürlük, insanın en kıymetli değerlerinden biri. Ama başka değerleri hiçe sayarak, ihtiyaçları ve sorumlulukları görmezden gelerek özgürlüğe sarılmak… bu özgürlüğü de yoksullaştırır. Derin ve kapsamlı düşünmek gerekiyor.

Diğer yandan, grubun sahnesine yöneltilen ‘hayasızlık, zebanilik’ gibi söylemler de aşırı değersizleştirici. Sonuçta birkaç genç kadın, kendi tarzlarında müzik yapmaya ve kendilerini ifade etmeye çalışıyorlar. Müzikleri kimine estetik gelmeyebilir ama bu kadar ağır sözler haksızlık. Müzisyenler de kendi yollarını bulmaya çalışır.

Fakat göz ardı edilmemesi gereken bir boyut daha var: Sahnedeki teşhirci tavırlar ya da erotik çağrışımlar, genç izleyiciler üzerinde farklı etkiler bırakabilir. Burada yanlış anlaşılmak istemem; mesele kadınların sahnede özgürce var olmasına karşı çıkmak değil. Mesele, sanatın üslubunun gençlerin yönelimlerini nasıl şekillendirdiğini konuşabilmek. Çünkü müzik yalnızca bir estetik değil, aynı zamanda bir yön vericidir.

Özgürlük söz konusu olduğunda estetik alanın sınırlarını da düşünmek gerekiyor. Yıllar önce bir ressam, kendini ifade etmenin bir biçimi olarak mastürbasyon yaptığı bir peçeteyi sergide sergilemişti. Peki bunda da hiçbir problem yok mu? Sanat, özgürlük adına her türlü teşhiri meşrulaştırabilir mi? Burada mesele sanatçının niyeti değil; ortaya çıkan ifadenin izleyici üzerindeki etkisi. Çünkü ifade özgürlüğü, sınırsızca sergilenen her şeyin estetik ya da toplumsal açıdan doğru olduğu anlamına gelmez.

Evet, ülkede bir özgürlük krizi var. Bu doğru. Ama bu olaya itiraz etmek özgürlüğü sınırlamak için değil. Çünkü sınır koymak her zaman özgürlüğe saldırı değildir. Bazen sınır, insanı fark edilmeyen risklerden korumanın yoludur. İşte bu yüzden, Manifest tartışmasını genel özgürlük probleminden ayrı bir yerde ele almak gerekiyor.