Kendini Sabotaj: Bilinçaltının Sizi Neden Yanlış Zamanda Engellediğini Açıklayan Psikolojik Model

Bir hedefe yaklaşırken tuhaf bir şekilde geri çekildiğiniz oldu mu? Tam mutlu olacağınız ilişkide ani bir tartışma çıkarma, iş görüşmesine giderken son dakika vazgeçme, kendini iyi hissettiğinde sabote eden davranışlar... Bunlar tesadüf değil; psikolojide “kendini sabotaj” olarak bilinir. Kendini sabotajın temelinde, bilinçdışı düzeyde çalışan iki ana mekanizma vardır: alışkanlık sistemi ve benlik şeması. Beyin güvenlik için alışkanlıklara bağlıdır. Alışık olmadığımız her şey risk gibi algılanır. Kişi mutsuzluğa alıştıysa, mutluluk bile tehdit gibi hissedilebilir. Bu durum “konfor alanı paradoksu” olarak adlandırılır. Kötü bile olsa tanıdık olan, iyi ama bilinmeyen olandan daha güvenli hissedilir. Benlik şeması ise kişinin kendini nasıl gördüğüdür. Eğer kişi kendini değersiz, başarısız ya da sevilmeye layık olmayan biri olarak görüyorsa, iyi şeyler yaşadığında bilinçaltı buna “uyumsuzluk” sinyali verir. Sonuç? Şema kendini doğrulamak için davranışları sabote eder.