İlişkilerde Tekrarlayan Kalıpların Psikodinamik Temeli

Tekrarlayan İlişki Kalıpları Nedir?

Kişinin farklı partnerlerle ama benzer dinamiklerle ilişki yaşaması, ilişki döngülerinin değişmemesi ve duygusal olarak aynı yere geri düşmesi tekrarlayan ilişki kalıplarının göstergeleridir.

Tekrar Zorlantısı (Repetition Compulsion)

Freud'un tanımladığı tekrar zorlantısı, bireyin geçmişteki travmatik deneyimi bilinçdışı olarak yeniden yaşama ve çözme çabasıdır. Kişi, farkında olmadan benzer kişileri seçerek çocuklukta çözülememiş duygusal yaraları tekrar sahneye koyar.

Bağlanma Travmaları

Tutarsız, ihmalkâr veya aşırı müdahaleci ebeveynlik stilleri, bireyin sağlıklı bağ kurmasını zorlaştırır. Bu bireyler yetişkinlikte aşırı bağımlı, kaçınan ya da idealize eden ilişki biçimlerine yönelebilirler.

İlişkilerde Roller ve Roller Aracılığıyla Arzu

Bazı bireyler, çocuklukta aldıkları rolü (örneğin kurtarıcı, sessiz kalan, suçlanan) ilişkilerine taşır. Bu roller tanıdık olduğu için güvenli hissettirir, ancak çoğu zaman işlevsizdir ve ilişkide tekrarı besler.

Farkındalık ve Terapi Süreci

• Tekrarlayan partner seçimlerini not alın: Hangi özellikler ortak?
• İlişki içindeki duygusal tetikleyicilerinizi fark edin.
• Geçmişteki bakım veren figürlerle olan benzerlikleri gözlemleyin.
• Terapi ile bu tekrarın kökenine inerek yeni ilişki modelleri oluşturabilirsiniz.

Sonuç

İlişkilerde tekrar eden kalıplar rastlantı değil, çözülmemiş duygusal süreçlerin işaretidir. Bu kalıpları fark etmek ve üzerine çalışmak, daha sağlıklı ilişkiler kurmanın anahtarıdır.

Uzman Psikolog Mustafa Cem Oğuz