Hem okul öncesi dönem çocukları hem de okul çağı çocukları zaman zaman evdeki kurallara uymakta güçlük çekebilmektedirler. Daha çok kendi tercihlerinin geçerli olması, ebeveyn tarafından konulan kuralların ise yerine getirilmemesi konusunda da kimi zaman ısrarcı yaklaşım sergileyebilmektedirler. Bu durum üzerinde çocuğun bulunduğu döneme ve gelişim süreçlerine ek olarak ebeveyn tutumlarının oldukça etkisi bulunmaktadır. Özellikle tutarsız ebeveyn tutumları çocukların da kural ve sınır uyumunu kimi zaman zorlaştırmakta ve çocuğun daha haz verici/eğlenceli/tercih edilebilir olan yolu seçmek için kuralları tanımama yönünde davranışlarına sebep olabilmektedir. Bu durum da evdeki huzur ortamının ve ebeveyn-çocuk iletişiminin olumsuz yönde etkilenmesine neden olabilmektedir. Evde kurallar oluşturmanın ise basit birkaç basamağı bulunmaktadır. Bunları şu şekilde sıralayabiliriz:
1. Evinizde hali hazırda var olan kuralları gözden geçirin ve yasaklar şeklinde olan kuralları olumlu ifadelere çevirmeye çalışın (örn; "dersten önce tabletle oynamak yasak" yerine "ders çalıştıktan sonra tabletle oynanabilir" kuralı oluşturulabilir.
2. İlk seferde kural sayısının 2-5 arasında olmasına dikkat edilmesi iyi olur. Aksi takdirde kurallara uyum zorlaşabilir. Zamanla yeni kural eklemesi yapılabilir.
3. Kuralları belirlerken çocuğun da fikrinin alınması ve kural listesine uygun bir biçimde eklenmesi çocuğun kurala uyumunu arttıracaktır. (Örn; "Tabletle oynmama saatinin ders çalıştıktan sonra olması kuralını belirledik. Başka ne gibi kurallarımız olsun ?")
4. Belirlenen kuralları görselleştirmek ve çocuğun kolaylıkla görebileceği ve her kurala uygun ortamda (örn, mutfak, çocuk odası, salon) uygun bir yere asılması kuralın kolaylıkla hatırlanmasında ve uygulanmasında etkili olmaktadır. (Örn, belirlenen kuralların her biriyle ilgili resimler, fotoğraflar, yazılar kullanımı)
5. Kuralları belirli aralıklarla birlikte hatırlamak kuralın kalıcılığında etkili olmaktadır (örn; ilk başlarda her gün okuldan/işten eve gelindiğinde ders çalışma tamamlandıktan sonra tabletle oynanabileceği kuralının görselinin önünde hatırlatılması, kurallara uyum arttıkça zamanla 2-3 günde 1 gibi aralıklarla hatırlatmak).
6. Kurallara ailecek hep birlikte uyumun sağlanması da çocuğu kurallara uyum konusunda motive etmektedir.
7. Kurallara uyuldukça bu uyum davranışının pekiştirilmesi (övgüler, sticker gibi küçük ödüller, minik hoşa giden yiyecek parçaları, puan toplama gibi) davranışın kalıcı olmasında etkili olmaktadır.
Kurallar belirlenirken çocuğun yaşına ve gelişim düzeyine uygun olması kurala uyum açısından önem taşımaktadır.
Bu süreci düzenlemek ve ev içerisinde kalıcı hale getirmek her zaman kolay olmayabilmektedir. Ayrıca her aile yapısına göre daha farklı düzenlemeler yapma ihtiyacı doğabilmekte ya da ele alınması gereken öncelikli farklı sorunlar olabilmektedir. Bu durumda bir uzmandan rahatlıkla yardım isteyebilirsiniz.
Sağlıklı ve mutlu günler dilerim.
