Ergenlerde Geç Olgunlaşma
Geç olgunlaşma göstermiş ergenler yaşıtlarına göre daha çelimsiz ve bedensel olarak daha çocuksu bir görünüme sahiptirler. Bu onların korunmaya muhtaç gibi görünmelerine neden olabilir. Ergenlik döneminde bedensel değişim son derece hızlıdır.
Ergenler bedenlerini yaşıtlarının bedenleriyle kıyaslama yaptıklarında kendilerinin henüz olgunlaşmamış olmaları onlar için üzüntü kaynağı olabilir. Bu bedensel farklılıklar, erken olgunlaşmış ergen bireylerin sosyal çevre oluşturmalarındaki seçim gibi, geç olgunlaşma gösteren ergenler de kendilerine benzeyen arkadaşlar seçme eğilimindedirler. Tıpkı erken olgunlaşma göstermiş erkek ve kızlardaki davranışsal ve sosyal farklılık gibi geç olgunlaşma göstermiş erkek ve kız çocukları da bu iki boylamda birbirinden farklılık gösterirler. Ancak bu farklılık birbirine daha yakındır fakat şiddeti cinsiyete göre değişir.
Erkek ergenlerde geç olgunlaşma
Erken olgunlaşma göstermiş erkeklere göre zıt özellikler gösterebilirler. Örneğin bir derslikte normal gelişim göstermiş erkekler varken, bedensel açıdan henüz olgunlaşmamış bir erkek, diğerlerine göre çocuk gibi görünebilir. Erken gelişim gösteren erkeklerin aksine özgüvenleri daha düşük olabilir. Görünümlerinden ötürü çoğu zaman sınıfın maskotu veya sınıf düzenini bozan ve yaramazlık yapan çocuk olmaya eğilimlidirler. Bunun en belirgin nedenleri kendilerine olan güvenin azlığı ve kendilerini aşağı hissetmedir. Böyle duygulanımlara sahip geç olgunlaşmış ergen bireyler dikkat çekmek için düzen bozucu veya ilgi odağı olmak için bazı davranışlarda bulunabilirler.
Kız ergenlerde geç olgunlaşma
Geç olgunlaşma göstermiş kız çocukları erkeklere göre bu durumu daha az şiddette yaşarlar. Bunun en büyük nedenlerinden biri cinsiyet rolleri açısından toplumun erkeklerden beklentisinin daha keskin biçimde tanımlanıyor olmasıdır, öte yandan kızlardaki farklılıklar toplum tarafından daha fazla hoşgörüyle karşılanmaktadır.
Geç olgunlaşma göstermiş ergenlerde sosyallik
Bedensel, sosyal ve duygusal özellikleri bakımından birbirilerine yakın olan ergen bireylerin, tüm gelişimsel konularda geç kalmış kişileri grup dışında tutmaları muhtemeldir. Bu durum akranlarına göre olgunlaşamamış ergen bireylerin sosyal açıdan daha izole olmalarına neden olur. Örneğin agresyon gibi duyguların yükseldiği, hormonal ve fizyolojik değişimlerle saldırganlığın arttığı ergenlik geçişinde erkek çocukları kaslarının güçlerini duvar gibi sert cisimlere yumruk veya tekme atarak ölçmeye çalışırlar. Henüz fiziksel olgunluğa ulaşamamış ve yaşıt arkadaşlarına nazaran daha çelimsiz olan erkek çocukları agresyon gibi saldırganlık dürtüsünün nesnesi olabilirler. Toplumsal cinsiyet rollerinin daha hızlı olgunlaşmaya başladığı bu evrede, bir erkeğin diğer erkek hemcinslerinden zayıf kalması onları korunmaya muhtaç duruma düşürmesine neden olabilir.
Ergenlere Nasıl Yaklaşmak Doğrudur?
Bir eğitim ortamında (okul, dershane, spor merkezleri vb.) öncelikle öğretmen ve diğer eğitimcilerin, eş zamanlı ebeveynlerin veya çocuğa en yakın bakıcının durumu kontrol altında tutması ve destek olması gerekmektedir. Çocuklarındaki veya öğrencilerindeki bu gelişimsel farklılığı göz önünde bulundurmadan yaklaşım gösteren ebeveynler ve öğretmenler, geç gelişim gösteren ergen bireyin sosyal açıdan daha çok yalıtılmasına, aşağılık hissi ve özgüven eksikliğinin daha hızlı oluşmasına ve dikkat çekme davranışlarının (yıkıcı da olabilir) artmasına neden olabilirler. Bu yüzden birincil ve ikincil tüm bakıcıların (anne – baba, öğretmen, koç vb.) bu özel durumun farkında olarak yaklaşması gerekmektedir.
Unutulmamalıdır ki olgunlaşma ister geç olsun ister erken olsun, bu hızlı değişimler süreci çocukta daha önce hiç yaşamadığı bedensel ve ruhsal deneyimleri getirecektir. Gelişim dönemindeki ergen birey, yaklaşık on yıl boyunca duyduğu sesi değişecek, vücudunda tüylenmeler başlayacak, karşı veya hemcinsine yönelik daha önce hiç duymadığı duyguları hissedecektir. Tüm bunlar olurken, salgı bezleri çok daha fazla çalışacak ve saldırganlık, cinsellik gibi dürtüsel itkilerin kontrolüne geçmeye başlayacaktır. Birçok deneyimi daha bedeninde yaşarken, ergenlik dönemindeki bireyler, bir yetişkinden daha farklı bir eğitime ve ilgiye ihtiyaç duyacaklardır. Durumun bu hassasiyeti göz önünde bulundurulurken geç veya erken gelişim göstermiş tüm çocuklara içinde bulundukları dinamikler göz önünde bulundurularak yaklaşılmalıdır. Öte yandan çocuğun diyetine önem verilmeli, inorganik ve hormonlu gıdaların tüketimi kesinlikle kaldırılmalıdır.
Alkım Seven Nöropsikolog