Geçenlerde bir arkadaşım tanıdığı bir arkadaşı için arayıp acil randevu istedi. “Kanser demişler, hemen hastaneye yatırıp ameliyat önermişler” dedi panik içinde. O gün muayenehaneme dehşet içinde genç bir çift geldiler. Kızcağız 25 yaşında, hüngür hüngür ağlıyor. O kadar inanmışlar ki hekime, nerede en iyi şekilde ameliyat olabileceklerini sormaya gelmişler. Doktorları kanda CA125 ölçümünün yüksek olması nedeniyle kanser tanısı koymuş. Çok üzüldükleri diğer konu da çok fazla çocuk sahibi olmak istemeleriymiş. Henüz 4 aydır gebeliği deniyorlarmış.
Muayene ve ultrason muayenemde gerçekten her iki yumurtalığında 6-7 cm. kistleri vardı. Endometriosis kistleri ile çok uyumluydu. Halk arasında “çikolata kisti” denilen cinsten. Öncelikle kendilerine bunun kanserle ilişkili olmadığını söyledim. Emin olamadılar. Rahatlayamadılar. O kadar inanmışlardı ki kanser olduğuna..
Endometriosis, sadece rahim iç duvarını örten ve her adet kanamasıyla dışarıya atılıp 1 ay sonraki diğer adet kanamasına kadar hormonların uyarısıyla tekrar oluşan endometrium denilen dokunun rahim boşluğu dışında, karın zarında, yumurtalıklarda, barsaklar üzerinde hatta beyinde, gözde, aklınıza gelebilecek her vücut kısmında odaklar halinde bulunmasıdır. Her adet kanamasıyla bulundukları yerlerde de sızıntı şeklinde kanama yaparlar. Kanın tahrişiyle yapışıklıklar oluşur. Yumurtalıklardan salgılanan estrojen hormonu ile beslenirler, dolayısıyla ergenlikten menopoza kadar bu odaklar canlıdır. Yumurtalıklarda olduğu zaman çikolata kisti oluştururlar. Kistin içindeki kan bekleyince pıhtılaşır, çikolata kıvamına dönüşür. Adını buradan almıştır. Oysa içine kanayan her kist aynı görüntüyü verebilir yani her çikolata kisti endometriosis değildir. Basit, kendiliğinden kaybolabilecek yumurtalık kistleri de çikolata kistidir ve birkaç ay içinde kendiliklerinden kaybolurlar.
Hastamızda bu kistler sebat ettiler ve tanımızın gerçekten endometriosis olduğu kesinleşti. CA125 testinin hemen bütün endometriosis olgularında yükselebileceğini anlattım. Biraz daha rahatladılar. Tanıdan nasıl bu kadar emin olabildiğimi sorduklarında ultrason ile endometriosis kisti tanısının neredeyse yüzde 100 söylenebileceğini, kanserde ultrason görüntüsünün çok farklı olduğunu anlatmaya çalıştım.
Hastamızın hiç ağrısı yoktu oysa sanılır ki endometriosis mutlaka çok şiddetli adet ağrısı yapar. Bazılarında sürekli ağrı olabilir, yine cinsel ilişki de derin ağrı olabilir ama şart değil. Genç hastamızda olduğu gibi.. Sadece önceden 2 defa şiddetli ağrı ile acil servise gitmişler ama 1-2 gün içinde ağrı kaybolmuş. Bunun nedeni de bazen kistlerden karın içine sızma olmasıdır.
İnternetten okumuşlar ki endometriosis, kısırlığa yol açar ve ameliyat ya da tüp bebek yapılmadan çocuk olmaz. Bunun da yanlış olduğunu, bir çok kadının defalarca doğurduğunu, sonradan tesadüfen endometriosis kistleri olduğunun bulunabileceğini anlattım. Her ne kadar kist çaplarının büyük olmasına karşın acilen bir ameliyatın gerekmediğini, ameliyat olurlarsa yumurtalıklarından yumurta kayıplarının olacağını, ayrıca ameliyatın geride yapışıklıklara yol açarak da gebe kalmalarını zorlaştırabileceğini söyledim. Henüz yeterli süredir gebeliği denemedikleri için deneme süresini daha uzatarak kendiliklerinden gebe kalma şanslarını denemelerini önerdim.
Hastamız bir ay sonra acilen telefonla aradı ve şiddetli karın ağrısı olduğunu söyledi. Muayene de acil ameliyatı gerektiren bir önemli durum yoktu, sadece kistler bir miktar sızdırmışlardı. Kendilerine isterlerse ameliyat yapabileceğimi ama tercihimin ağrı geçince gebeliği denemeye devam etmeleri yönünde olduğunu söyledim.
Bu arada çok emindim ki başka hekimlere de danışacaklar. Varsın danışsınlardı. Bir süre sonra geri geldiler. Bana gittikleri 5 hekimden üçünün hemen ameliyat, ikisinin de tüp bebek önerdiklerini söyleyerek benden tüp bebek tedavisi uygulamamı istediler. Bu arada deneme süreleri 4-5 ay daha uzamıştı. İsteklerini kabul ettim ve tüp bebek hazırlıklarına başladık. Bir sonraki adet kanamasıyla ilaçlara başlama kararı aldık.
Bir sonraki adet hiç başlamadı. Genç kadın gebe kalmıştı. Şu anda 24 haftalık gebelikleri sağlıklı şekilde sürüyor. Kistler aynen yerlerinde duruyorlar. Hiç ağrısı yok. Gebeliğin bu hastalığın tedavisi olduğunu da benden öğrendiler. Hepimiz çok mutluyuz. Bu olgunun öyküsü bütün endometriosis hastalarına ithaf olunur. Sağlıkla kalın.
