Eko-Anksiyete: Yeni Nesil Bir Kaygı Türü
### Eko-Anksiyete Nedir?
Eko-anksiyete, çevreyle ilgili olaylar karşısında bireyin duyduğu sürekli endişe, korku ve suçluluk duygularının bir araya gelmesidir. Bu duygu durumu, özellikle şu olaylarla tetiklenebilir:
- Orman yangınları, seller, kuraklık gibi doğa olayları
- Bilimsel raporlar ve medya haberleri
- Sosyal medyada yayılan çevre krizleri
- Gelecek nesillere bırakılacak dünya hakkında duyulan kaygı
### Kimlerde Daha Sık Görülür?
- **Z kuşağı ve gençler:** Gelecekte yaşanacak dünyayı devralacak bireyler olarak, doğrudan etkileneceklerini düşündükleri için daha derin kaygı yaşarlar.
- **Çevresel duyarlılığı olan bireyler:** Doğaya bağlılığı yüksek olanlar daha fazla sorumluluk hisseder.
- **Ebeveynler:** Çocuklarının geleceği için kaygı duyan bireylerde de sık rastlanır.
### Belirtileri
- Sürekli çevresel haberleri takip etme
- Gelecek konusunda yoğun kaygı ve çaresizlik
- Suçluluk hissi (örneğin plastik kullanımı nedeniyle)
- Uyku ve iştah bozuklukları
- Yoğun öfke ve topluma yabancılaşma
### Psikolojik Dinamikler
Eko-anksiyete, klasik anksiyeteden farklı olarak bireyin bireysel değil kolektif bir krizle başa çıkamaması durumunu yansıtır. Bu kaygı türü, bireyin kontrol edemediği bir sürece maruz kalma hissiyle şekillenir. Özellikle şu psikolojik temeller dikkat çeker:
- **Güçsüzlük hissi**
- **Geleceğin belirsizliği**
- **Aidiyet ve güven duygusunda zedelenme**
- **Varoluşsal sorgulamalar**
### Nasıl Başa Çıkılır?
1. **Farkındalıkla kabul:** Eko-anksiyete, doğal bir tepki olarak kabul edilmeli ve bastırılmamalıdır.
2. **Topluluk desteği:** Benzer kaygılar yaşayan insanlarla dayanışma içinde olmak, yalnızlık hissini azaltır.
3. **Eyleme geçmek:** Küçük çaplı çevresel katkılar bile bireyin kontrol duygusunu artırır (geri dönüşüm, fidan dikimi, karbon ayak izi azaltma vb.).
4. **Duygulara alan açmak:** Meditasyon, sanat terapisi ve yazma gibi yöntemlerle duygular dışa vurulmalıdır.
5. **Profesyonel destek:** Eko-anksiyete, terapi sürecinde bireysel ve toplumsal düzeyde ele alınabilir.
### Terapi Sürecinde Eko-Anksiyete
Eko-anksiyete, psikoterapi alanında yeni yeni tanımlanmaya başlasa da varoluşsal terapi, şefkat odaklı terapi ve grup terapileri bu alanda etkili olabilir. Terapist, bireyin kaygısını yargılamadan dinlemeli, onu güçlendirecek yollar sunmalı ve eyleme geçme isteğini desteklemelidir.
### Sonuç
Eko-anksiyete, çağımızın ruhsal bir yansımasıdır. Bu kaygı, sadece bir sorun değil; aynı zamanda dünyaya karşı duyarlılığın göstergesidir. Ancak bu duyarlılık, felç edici bir hâl aldığında psikolojik dayanıklılık devreye girmelidir. Küçük adımlar, büyük değişimlerin habercisi olabilir. Hem birey olarak hem de kolektif düzeyde çözüm üretmek, eko-anksiyeteyle baş etmenin en güçlü yoludur.
---
Uzman Psikolog Mustafa Cem Oğuz
