Bipolar Bozukluk
Belirtiler
Mani Dönemi
Duygusal belirtiler: Aşırı neşe, öfke, taşkınlık, kendine aşırı güven.
Davranışsal belirtiler: Çok konuşma, hızlı düşünce akışı, dikkatin kolay dağılması.
Fiziksel belirtiler: Uyku ihtiyacında belirgin azalma.
Riskli davranışlar: Hesapsız harcamalar, hızlı araba kullanma, tehlikeli cinsel davranışlar.
Depresyon Dönemi
Duygusal belirtiler: Çökkünlük, mutsuzluk, suçluluk ve değersizlik duyguları.
Fiziksel belirtiler: Enerji azlığı, uyku ve iştah düzensizlikleri.
Bilişsel belirtiler: Dikkat ve hafızada bozulma, karar vermede güçlük.
İntihar düşünceleri: Ciddi risk oluşturabilir.
Karma Dönem
Aynı anda hem mani hem depresyon belirtilerinin görülebildiği dönemdir (örneğin; enerjik ama çok huzursuz ve umutsuz hissetme).
Türleri
Bipolar I Bozukluk: En az bir mani dönemi ile seyreder, depresyon genellikle eşlik eder.
Bipolar II Bozukluk: Tam mani değil, daha hafif seyreden hipomani dönemleri ve ağır depresyon dönemleri görülür.
Siklotimi: En az 2 yıl süren, daha hafif iniş-çıkışlarla giden kronik bir formdur.
Nedenleri
Genetik faktörler: Ailede bipolar öyküsü riski artırır.
Beyin biyokimyası: Duygudurumla ilişkili dopamin, serotonin ve noradrenalin dengesizlikleri.
Çevresel faktörler: Stres, travma, uyku düzensizlikleri.
Psikososyal etkenler: Aşırı stresli yaşam olayları hastalığın alevlenmesine yol açabilir.
Tanı
Psikiyatri uzmanı tarafından yapılan klinik görüşme ile konur. Tanıda hastanın öyküsü, aile bilgileri ve belirtilerin süresi/derecesi dikkate alınır.
Tedavi
İlaç tedavisi
Duygudurum dengeleyiciler: Lityum, valproat, lamotrijin.
Antipsikotikler: Özellikle mani veya karma dönemlerde.
Antidepresanlar: Depresyon döneminde, genellikle dengeleyicilerle birlikte kullanılır.
Psikoterapi
Psiko-eğitim: Hastanın ve ailesinin hastalık hakkında bilinçlendirilmesi.
Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT): Stresle başa çıkma, uyku düzeni, erken uyarı işaretlerini fark etme.
Aile terapisi: Aile içi desteği artırır, relaps (nüks) riskini azaltır.
Yaşam tarzı düzenlemeleri
Düzenli uyku alışkanlığı en kritik koruyucu faktörlerden biridir.
Alkol ve madde kullanımından uzak durmak.
Düzenli egzersiz ve sağlıklı beslenme.
Stres yönetimi teknikleri.
Prognoz
Bipolar bozukluk ömür boyu süren bir hastalıktır, ancak doğru tedavi ile büyük ölçüde kontrol altına alınabilir. Tedaviye uyum, düzenli takip ve yaşam tarzı düzenlemeleriyle kişi üretken ve dengeli bir yaşam sürdürebilir.
