Yaygın aksiyete bozukluğu
Belirtiler
Sürekli ve aşırı endişe: Günlük hayatın küçük detayları hakkında dahi uzun süreli
kaygı.
Fiziksel belirtiler: Kas gerginliği, baş ağrısı, mide şikâyetleri, çarpıntı, terleme.
Uyku problemleri: Uyumakta zorlanma veya sık uyanma.
Dikkat dağınıklığı ve huzursuzluk: İşe odaklanamama, sürekli tetikte olma hissi.
Kolay yorulma: Gün boyu enerji düşüklüğü.
Nedenleri
YAB’nin kesin nedeni tam olarak bilinmese de, biyolojik, psikolojik ve çevresel etkenlerin
birleşimiyle ortaya çıktığı düşünülür:
Beyin kimyası: Serotonin, GABA gibi nörotransmitterlerde dengesizlik.
Genetik faktörler: Ailede kaygı bozukluğu öyküsü.
Kişilik özellikleri: Mükemmeliyetçilik, aşırı sorumluluk alma eğilimi.
Çevresel stresörler: Travmatik olaylar, uzun süreli stres.
Tanı
Tanı, psikiyatri uzmanı tarafından yapılan ayrıntılı görüşme ve gerekirse psikometrik testlerle
konur. Belirtilerin en az 6 ay süreyle devam etmesi ve günlük yaşamı etkilemesi tanı için
temel kriterlerdendir.
Tedavi
1. Psikoterapi
o Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT): Olumsuz düşünce kalıplarını tanıyıp
değiştirmeyi öğretir. YAB için en etkili yöntemlerden biridir.
o Gevşeme teknikleri, nefes egzersizleri ve mindfulness da yardımcı olabilir.
2. İlaç tedavisi
o Antidepresanlar (özellikle SSRI ve SNRI grubu): Uzun vadede kaygıyı azaltır.
o Anksiyolitikler (ör. kısa süreli benzodiazepin kullanımı): Akut kaygı krizlerinde
etkilidir, ancak bağımlılık riski nedeniyle dikkatli kullanılır.
3. Yaşam tarzı düzenlemeleri
o Düzenli egzersiz (özellikle yürüyüş ve koşu gibi aerobik egzersizler).
o Dengeli beslenme, kafein ve alkolü sınırlama.
o Yeterli uyku ve stres yönetimi teknikleri.
Prognoz
YAB tedavi edilebilir bir durumdur. Doğru tedavi ve destekle belirtiler önemli ölçüde azalır,
hatta tamamen kaybolabilir. Tedaviye erken başlanması, yaşam kalitesini artırmada çok
önemlidir.
