Beyin inanılmaz derecede şaşırtıcı bir organdır ve hakkında hala bir sürü bilmediğimiz şey vardır. Ama çocuklarımızı beslediğimiz gıdaların onların daha iyi durumda, sağlıklı ve zeki olmalarını doğrudan etkilediğine dair birçok kanıt gösterilir.
Küçük yaştan itibaren sürekli fastfood ile beslenenlerde, işlenmiş gıda tüketenlerde konsantrasyon güçlüğü, hafıza sorunları ve davranış problemleri görülür. Bu çocuklarda 8, 9, 10 yaşlarında yüksek kolesterol, yüksek kan yağları bulunur . Bu da obezite ve diğer sağlık problemleri riskini artırır.
Bisküvi, çıtır çerez, cips ve bazı hazır gıdalar trans yağlar içerir. Bunların kalın ve sert artıkları damarlara tıkayarak kaslara, kalbe ve beyne oksijen geçişini azaltır. Trans yağlar ayrıca beynin etkin çalışmasını sağlayan Omega-3 ve Omega-6’dan yoksun kalmasına neden olur. Birçok yüksek yağlı karbonhidrat ve yüksek şeker içeren besinde tadını artıran mono sodyum glutamat (MSG) bulunur. Erken yaşlarda MSG’ye maruz kalmak, hormon gelişimini, yenilenmeyi ve uykuyu düzenleyen hipotalamustaki beyin hücrelerine zarar verir. Beyaz unlu gıdalarda aynı etkiyi yapan sistein içerirler. Çok kısa bir kullanmak bile, davranış bozukluğu ve öğrenme güçlüğü riskinin artmasına neden olacak gelişmelere yol açabilir. Bu, anne babaların dikkatini hazır yiyeceklere çekmenin tek nedenidir.
Beyin hücreleri iyi durumda olmalıdır. Bu durumu sürdürmek için güçlü kanıtlara dayanarak önerilenler aşağıdadır.
Vitaminler- Ette, çeşitli tohumlarda, kuruyemişlerde, balıkta, tam tahılda, yeşil sebzelerde, meyvelerde, sütte ve yumurtada bulunan vitaminler, beynin bir hücresinden diğerine bilgi taşıyan önemli kimyasal maddelerin oluşması için esastır. Eksiklikleri yorgunluğa, duygu yitimine, bellek kaybına, depresyona, huzursuzluğa, kafa karışıklığına, enfeksiyonlara karşı dirençsizliğe yol açabilir. Uzun süreli yoksunlukta ise sinir harabiyeti ve geri dönülmez beyin hasarı görülebilir.
Mineraller- Demir kırmızı ette (en zengin kaynak), mercimek, fasulye, kuruyemişler, tohumlarda ve zenginleştirilmiş kahvaltılık tahıllarda bulunur. Demir, kemik iliğinde hemoglobin oluşturmak için proteinlerle birleşir. Hemoglobin ise kan yoluyla beyne ve dokulara oksijen taşır. Çocuklarda demir eksikliği enfeksiyon, aşırı halsizlik, konsantrasyon güçlüğü, dikkat süresi kısalığı ve davranış problemleri riskini artırır.
Temel Yağ Asitleri- Beyin hücrelerinin yeterli çalışması Omega-3 ve Omega-6 yağ asitlerinin tüketimine bağlıdır. Omega-3, balık yağı kuru yemişler ve keten tohumunda bulunur. Beyin ve sinir hücrelerini kaplayarak yalıtım sağlayan yağlı miyelin kılıfı için hayati bir unsurdur. Düşük seviyede olursa beyin hücreleri arasındaki elektrokimyasal sinyaller zayıflar. Sağlık düşünme ve hatırlama yetisi etkilenir. Omega-6, ette, margarinde ve diğer yağlı tohum ve tahıllarda bulunur. Bu da kanda beyin bariyerini oluşturur. Bu bariyer bazı ilaçların, kimyasal bileşenlerin ve virüslerin merkezi sinir sistemine girmesini engeller. Bu temel asitlerin yetersizliği durumunda beyin hücreleri sert ve kırılgan olacak bu da düşünme hızını yavaşlatıp, akıcılık problemi doğuracaktır.
Egzersiz- Fiziksel aktivite beynin bellekle ilgili olan hippokampus bölgesinde yeni hücreler oluşmasına yol açar. Araştırmalar gösteriyor ki egzersiz aynı zamanda hippokampus ile düşünme, akıl yürütme, algı, problem çözme, hesap yapma ve fikir öne sürme gibi kavramsal yeteneklerle ilgili kısım olan ön beyin arasındaki kimyasal sinyalleri artırır.
Su- Su; belleği, öğrenmeyi ve tüm sağlığı etkileyebilen hastalıkları önlemede anahtar rolü oynar. Oranı % 2’nin altına düşmesi halinde, hafıza kaybı, problem çözme güçlükleri ve aşırı halsizliğe neden olabilir. % 35’e varan oranlarda fazla miktar su tüketimi ise kavramsal yetenekleri, konsantrasyonu, duygu durumunu ve davranışları iyileştirir.
Uyku- Elverişli bir performansı sürdürebilmek için iyi kalitede uyku şarttır. Uyku yoksunluğu düşünce ve karar alma bozukluğunu beraberinde getirir. Bu da kaza riskini artırır. Çalışmalar gösteriyor ki IQ, peş peşe geçen her uykusuz gün için kümülatif olarak % 3 düşmekte. 5 gece sonra ise IQ, % 15 ( % 100 baz alınarak) düşmüş olabiliyor.
Doğal güneş ışığı- Doğal gün ışığı kemik gelişimi için zorunlu olan D vitamininin sentezini sağlar. Ayrıca uyanıklık hali, canlılık ve iyi duygu durumunu etkilediği bilinmektedir.
Temiz hava- Doğru ve yaratıcı düşünme için çocukların, içinde her santimetre kübünde ortalama 4000 negatif iyon olan temiz havaya gereksinimleri vardır. Negatif iyonlar beyinde ve vücutta sağlıklı duyguları uyandıran kimyasal reaksiyonları ve hormonları üretirler.
Beynin en elverişli performansı için beyin gücünü azaltan ve tüm sağlığı etkileyen işlenmiş gıdalardan kaçının. Beynin büyümesini ve fonksiyonlarını olumlu etkileyen besinlerden şaşmayın. Çocuklarınızı beyin jimnastiği, uyku, temiz hava ve doğal güneş ışığı konusunda bilgilendirin. Bu basit önerileri takip ederek anne ve babalar çocuklarının yaşamlarını dengede tutabilirler.
