Kısmi bademcik cerrahisi nedir?
Bu cerrahide, adından da anlaşılacağı üzere, bademciklerin tamamını çıkarmak yerine bademciğin önündeki ve arkasındaki katlantıları ve bademciğin kapsülünü koruyarak bademcik dokusunu kısmen çıkarıyoruz. Bunu yaparak ameliyatın gerekçesi olan hava yolu tıkanması sorununu çözüyor ancak bademciğin tamamen alınmasının sebep olduğu ağrılı iyileşme döneminden kaçınıyoruz. Böylece ameliyat sonrasındaki ağrı düzeyi ve beslenme güçlüğü çok daha kısa süreli ve hafif oluyor.
O halde esas soruyu soralım: “Bademciklerin kısmen çıkarılması madem daha iyiydi, neden eskiden tamamen çıkarılması isteniyordu?”
Klasik yöntemlerle uygulanan bademcik cerrahisinde bademcik kapsülü ile beraber yutağın yan sınırını oluşturan kastan net bir diseksiyon planını takip ederek sıyrılır ve bu sırada kasın içinden bademcik yatağına giren büyük damar dallarından gelişen kanamalar durdurulur. Eğer elinizde kanamayı durdurmak için damarı bağlamak veya cımbız gibi bir aletin iki ucu arasında tutarak yakmak(bipolar koterizasyon) dışında bir seçenek yoksa bademcik dokusunun içindeki gözle görülemeyecek damar dallarının kanamasını güvenilir şekilde durduramazsınız. Bu nedenle klasik cerrahi yöntemlerle bademciğin -yanlışlıkla- tamamen çıkarılmaması da iyileşme döneminde kendiliğinden veya sert gıda alımı ile başlayan kanamalara neden olabilir. İşte bu nedenle eskiden bademcik cerrahisinin kapsül dışından yapılması ve bu planda karşılaşılan daha geniş çaplı damarların görülerek yakılması/bağlanması tek güvenilir seçenekti. Fakat artık dokuyu fazla ısıtmadan küçük çaplı damarların kanamalarını durdurarak çalışan teknolojik cerrahi aletlerimiz var. Alet işler el övünür…
Kimlere kısmi bademcik cerrahisi uygulanabilir?
Öncelikle bu yöntemin çok yeni olması nedeniyle henüz bilimsel rehberlere girmemiş olduğunu belirtmemde yarar var… Bu nedenle ancak okuduğum bilimsel yayınlara ve deneyime dayanarak bu soruya cevap verebilirim. Bademcik cerrrahisinin 2 temel gerekçesinden biri olan uykudaki tıkayıcı solunum bozukluklarında bademcik küçültme cerrahileri uygulanabilir. Bu cerrahi özellikle çocuklarda çoğunlukla yeterli olurken erişkinlerde ancak daha seçilmiş vakalarda uygulanabilir. (Erişkinlerde horlama/apne durumlarında sıklıkla bademciğin tamamen çıkarılmasına ek olarak damağa uygulanan teknikleri içeren faringoplasti cerrahilerini tercih ediyoruz.) Sık enfeksiyon için bademcik cerrahisi yapıldığında genellikle bademciğin tamamen çıkarılması tercih edilse de bazı yayınlarda kısmi bademcik cerrahisinin de enfeksiyon sıklığını düşürmede faydalı olduğu belirtilmektedir.
Kısmi bademcik cerrahisi sonrası bademcikler tekrar büyür mü?
Kısmi bademcik cerrahisinde bademciklerin %80’den fazlası çıkarıldığı için enfeksiyon gibi durumlarda bir miktar tekrar büyüme olabilse de bu durum hastayı rahatsız edecek noktaya genellikle ulaşmamaktadır.
Kısmi bademcik cerrahisi sonrası iyileşme döneminde neler yaşanmaktadır?
Öncelikle klasik yöntemi anlatmalıyım… Bademciklerin tamamen çıkarıldığı bir cerrahiden sonra açıkta kalan kas yüzeyi epitel ile örtülene kadar yutkunma güçlüğü ve boğaz ağrısı sorunları yaşanmaktadır. Özellikle ilk hafta daha şiddetli olan semptomlar 2-3 hafta devam edebilmektedir. Ağrı kesiciler ve yumuşak diyetle semptomlar hafifletilmektedir. Bütün bunlara ragmen hastalarda iyileşme döneminde kilo kaybı görülebilmektedir.
Kısmi bademcik cerrahisinde ise açıkta kas yüzeyi (ve dolayısıyla çok sayıda sinir ucu) kalmadığı için ağrı çok daha az görülmekte, yutkunma ve beslenme kolaylaşmaktadır. Her ne kadar iyileşme döneminde 2 hafta mutlaka yumuşak diyetle beslenmeyi önersek de benim 3 yaşında kısmi bademcik cerrahisi olan çocuklarım ameliyattan sonraki gün acıkınca köfteye saldırdılar… Bu hissettikleri ağrının ne kadar az olduğunu gösteriyor. Beslenmenin (ve iştahın:) daha iyi olması iyileşmeyi elbette olumlu etkilemektedir ancak yalancı bir güven hissi ve cesaret ile yumuşak diyete aykırı hareket edilirse kanama riskinin artacağı da unutulmamalıdır.
Kımi bademcik cerrahisi sonrası kanama riski artar mı?
Hayır. Kısmi tonsillektomi uygun cerrahi aletlerle ve tekniklerle yapıldığı sürece artmaz. Hatta bilimsel yayınların sonuçlarının derlendiği meta-analizlerde kısmi tonsillektomi sonrası kanama riskinin daha az olduğu görülmektedir. Ayrıca total tonsillektomi sonrası kanamalarda açılan damarlar daha geniş çaplı olduğu için kanamalar daha şiddetli olabilmektedir. Teknikten bağımsız olarak kanama riski her bademcik cerrahisinden sonra %1-3 düzeyinde görülebilir. Tabii bu durumlarda da zaman kaybetmeden doktora başvurulmalıdır. Kısacası kısmi bademcik cerrahisi deneyimli ellerde, uygun hastalara güvenli ve konforlu bir seçenek sunmaktadır.
