Empati, eşduyum ya da duygudaşlık, bir başkasının duygularını, içinde bulunduğu durum ya da davranışlarındaki motivasyonu anlamak ve içselleştirmek demektir. Kendi duygularını başka nesnelere yansıtmak anlamında da kullanılır. İlk bakışta gözümüze herkesin sahip olması gereken, faydalı bir özellik olarak gelebilir fakat her şeyde olduğu gibi empatide de aşılmaması gereken bir sınır vardır. Bu sınır aşıldığı durumda bir anda hayatta kendimizi aslında var olmayan üçüncü bir kişiye göre yaşıyormuş gibi hissederiz.
Aşırı Empati Sendromu; 'başkası bu konuda ne düşünür', genel halk arasındaki tabiriyle 'el alem ne der' düşüncesiyle bireyin, hayatında kişisel olarak yapacağı seçimlerde bulunması ve bir noktada kendi hayatını başkalarının fikirlerine göre yaşamasına sebep olan bir psikolojik rahatsızlıktır. Kişinin her adımında kendisinin yerine karşısındakinin, etkileşimde olduğu kişi veya kişileri koymasıdır. Bencilliğin minimum düzeyde olduğu durumdur. Bu şekilde kişinin içi rahat edecektir; çünkü davranışlarını iyi niyetli olarak yapmıştır. Bir nevi kendi hayatını başkalarının hayatından üstün tutma ve onların vereceği tepkilere göre davranışlarını şekillendirmedir. Nasıl ki empatinin düşük miktarda olması kişinin anlayışsız, kuralcı ve bencil biri olarak anılmasına sebep oluyorsa empati dozunun yüksek olması da kişiyi hassas, yoğun duygusallığa sahip ve kendini değersiz hisseden birine dönüştürür.
Aşırı Empati Sendromu Belirtileri Neler Olabilir?
- Diğer insanlar olumsuz duygular yaşadığında, güçlü duygusal tepkileriniz olabilir. Bazen, yalnızca bir fotoğrafa veya filme bakıyor olsanız bile bu tepkiler yoğundur ve fiziksel belirtiler (mide ağrısı, mide bulantısı) içerebilir.
- Bir başkasının acısına, o olaydan birkaç gün sonra hala duygusal bir tepki hissedebilirsiniz.
- İnsanlarla sorunları hakkında konuştuktan sonra bunalmış hissedebilirsiniz çünkü sanki onlar size oluyormuş gibi gelebilir.
- Başkalarının sorunlarına o kadar odaklanıyorsunuz ki, kendinize bakmayı ihmal ediyorsunuz.
Aşırı Empati Sendromuna sahip bireyler her zaman kendilerini ikici plana alırlar. Kendi kişiliklerini, duygularını, davranışlarını başkalarının hislerine göre şekillendirirler. Empati Sendromuna sahip bireylerin önceliği kendi istekleri değil karşısındaki kişilerin istekleridir. Çünkü ancak bu şekilde değerli hissedebileceklerine inanırlar.
Aşırı empatiye sahip kişiler genellikle aşırı duyarlı olarak etiketlenirler. Bu durum bir dereceye kadar, insanların duygularıyla daha uyumlu olmamıza, anlamlı bağlantılar kurmamıza yardımcı olabilir. Bununla birlikte, aşırı empati zihinsel sağlığınıza zararlı olabilir çünkü birlikte bağımlı ilişkiler sürdürmenize, zayıf kişisel sınırlara sahip olmanıza ve kendi ihtiyaçlarınızı ihmal etmenize neden olabilir.
Birçok insan empati ile doğduğumuzu varsaysa da, empatik davranışlar aslında öğretilebilir ve düzenlenebilir. Diğer insanların duygularıyla ilişki kurma şeklimiz, yetiştirilme tarzı, aile dinamikleri, kültür, kariyer seçimi ve ilişkiler gibi faktörlere bağlı olarak yaşamımız boyunca değişebilir. Aşırı empatik iseniz, duygularınızı düzenlemeyi öğrenebilir, onları ifade etmek için sağlıklı yollar bulabilir ve kişisel sağlığınızı ihmal etmeden başkalarını önemseyebilirsiniz.
Empati bozukluklarının yönetimi büyük ölçüde altta yatan nedene bağlıdır, ancak hem hiper-empati sendromu ile başa çıkılabilir . Duygularıyla bağ kuramadığınız için başkalarıyla bağlantı kurmakta zorlanıyorsanız veya çok empatik olduğunuz için kendinizi duygusal olarak tükenmiş hissediyorsanız, uzman kadromuzdan destek alabilirsiniz.
Uzman Klinik Psikolog Damla KANKAYA
Psikolojik Danışmanlık ve Rehberlik Öğrencisi Zehra Kaya
