Uyuz; dış parazitin etken olduğu bulaşıcı, kaşıntılı bir hastalıktır. İnsanlarda hastalık yapan dişi parazitlerdir. İlk bulaş döneminde bireyin şikayet vermesi günler veya aylar alabilir. Ama, ikinci kez bulaş durumunda 24-48 saat içinde klinik belirtiler ortaya çıkar. Bundan dolayı pozitif aile kaşıntısı anamnezi bazı bireylerde geç ortaya çıkabilir. Şikayetsiz taşıyıcılar nadir değildir. İnsan derisi dışında normal koşullar altında ancak 2-3 gün yaşayabilirler. Deride açtığı tünellerde yaşayan bu parazit sayısı özellikle bağışıklık sistemi zayıf kimselerde binlercedir ve çevrede 1 haftaya kadar yaşayabilirler.
Bulaşma yakın kişisel temasla olur. Özellikle, insan derisini yatak hararetinde terkederler. Uyuzlu bir kimse aile bireylerine kolayca hastalığı bulaştırır. Paraziti taşıyan çamaşır, çarşaf ve diğer eşyaların ortak kullanılması bir bulaşma şeklidir.
Uyuz tanısında ailede özellikle geceleri terleme ve sıcaklık ile artan yoğun kaşıntı anamnezi çok önemli bir klinik belirtidir. Özellikle bebeklerde ya da yaşlı bakım desteği alan bireylerde kaşıntı şikayetini ifade edemeyebilir. Huzursuzluk, uyumama gibi davranış değişiklikleri bu konuda uyarıcıdır.
Tutulum alanları; el parmak araları, kıvrımlar, bilekler, dirsekler, kolaltları, kuşak yerinin tümü boyunca, kalça, genital bölgelerde lokalize olur. Çocuklar ve yaşlı bireylerde ayrıca, kulaklar, saçlı deri, yüz, avuç içi ve ayak tabanı da tutulabilir.
Tanı; dermatoloji hekimleri tarafından yapılan dermoskopik muayene veya deriden alınan kazıntının mikroskobik değerlendirilmesi ile yapılır.
Tedavi; bireyin yaşı, eşlik hastalıklarına göre planlanır.
- Uyuz tedavisinde kural olarak aynı evi paylaşan kişiler semptomsuz bile olsa taşıyıcı olabileceklerinden hasta bireylerle eş zamanlı tedavi edilmelidir.
- Deride tünellerde bulunan bir parazit olduğu için krem tarzındaki topikal tedaviler öncesi mutlaka keseleme yapılmalıdır.
- Yüz hariç boyun bölgesinden aşağı tüm vücut bölgesine uygulama yapılmalıdır.
- Son 1 hafta- 10 gün kullanılan kıyafet ve nevresim takımları yıkanmalı Yıkanamayacak özellikte olanlar ütülenmelidir.
- Yıkama veya ütülemeye uygun özellikte olmayanlar ağzı poşet içerisinde 1 hafta balkon gibi soğuk bir alanda bekletilmelidir
- Başarılı tedaviye rağmen 6 haftaya kadar uzayan kaşıntı tablosu olabilir. Bizler buna uyuz sonrası kaşıntı diyoruz. Kaşıntı değerlendirmenizde azalma varsa bekleyiniz.
- Deride açtıkları tünellerde mevcut olan parazit materyallerinin atılımının uzun sürmesi kaynaklı bu tablo meydana gelmektedir.
- Hastalarımdan ricam lütfen halı, kanepe yıkamayın…
