Rahim Ağzı Kanseri
Rahim ağzı kanseri, kadın üreme organlarının en sık görülen kanseridir. Çoğu vakada HPV(Human Papilloma Virus) nin değişik türleri sorumlu tutulur. HPV, cinsel yolla bulaşan bir virüstür. HPV ile karşılaşan kadının bağışıklık sistemi, onu normalde yok eder. Fakat bazı kadınlarda bu virüs yıllarca yaşar ve sonunda rahim ağzındaki hücreleri, kanser hücrelerine çevirir. Rahim ağzı kanserlerinin yarısı 35 ile 55 yaş arasındaki kadınlarda görülür. Neyseki, artık Pap smear testi ile bu kanserden ölüm oranı oldukça azalmıştır.
Belirti ve Bulgular
Erken dönemde genelde hiçbir belirti ve bulgu yoktur. Kanser ilerledikçe aşağıdaki belirti ve bulgular ortaya çıkacaktır.
- Cinsel ilişkiden sonra vajinal kanama olması
- Kanlı ve kötü kokulu vajinal akıntı olması
- Kasıkta ağrı veya cinsel ilişki sırasında ağrı olması
Risk Faktörleri
- Çok sayıda cinsel partner olması : Ne kadar çok sayıda partner varsa risk o kadar yüksektir. Çünkü bu şekilde HPV yi alma riskiniz artmaktadır.
- Cinsel hayata erken başlamak :18 yaşından önce cinsel hayata başlanmasıyla HPV ile karşılaşma riski artmaktadır. Üstelik henüz tam gelişmemiş hücreler, HPV ile karşılaşması durumunda, kansere giden değişikliklere karşı hassastırlar.
- Cinsel yolla bulaşan diğer hastalıkların varlığı : AİDS, bel soğukluğu gibi cinsel yolla geçen diğer hastalıklar varsa, HPV de yüksek oranda vardır.
- Bağışıklık sisteminin zayıf olması : HPV bulaşan çoğu kadında asla rahim ağzı kanseri gelişmez. Buna rağmen eğer HPV bulaştı ve bağışıklık sisteminiz başka bir sağlık sorunu nedeniyle zayıflamışsa rahim ağzı kanseri gelişme olasılığı yüksektir.
- Sigara içilmesi : Sigara içimi ile kanser arasındaki ilişki tam olarak anlaşılamadıysa da rahim ağzı kanserinde riski artırdığı bilinmektedir.
Tanı
Rahim ağzı kanseri için hangi kadınların bağışıklık sisteminin daha hassas olduğunu tespit edecek herhangi bir tetkik henüz yoktur. Bu nedenle basit ve ucuz bir yöntem olan Pap (Papanicolau) smear testi çok önemlidir. Pap smear testinde, rahim ağzından fırçayla alınan hücreler lam üzerine sürülerek laboratuara gönderilir. Patolog tarafından incelenen hücrelerde, anormal değişiklikler olup olmadığına bakılır.
Tedavi
Rahim ağzı kanseri, yayılmadan yakalandıysa yani sadece rahim ağzının dış tabakasında ise şunlar yapılabilir;
- Konizasyon : Anormal yapının bulunduğu rahim ağzı bölgesinin koni şeklinde çıkarılmasıdır.
- Lazerle tedavi : Kanserli hücrelerin lazer ışığı ile yakılmasıdır.
- Krioterapi : Bu teknikte kanserli hücreler dondurulurlar.
- Rahimin alınması : Bu ameliyatla, rahim ağzı ve rahim, kanserli hücrelerle beraber tamamen alınır.
Eğer kanser yayılmışsa;
Rahim ağzı kanseri yayılmış olan kadınlar da tamamen tedavi edilebilirler. Eğer kanser, sadece rahim ağzıyla sınırlı ise 5 yıllık yaşama oranı %90 ın üzerindedir. Tedavide şunlar yapılabilir;
- Rahimin alınması. Bu ameliyat daha çok genç kadınlarda yapılır. Çünkü bir veya iki yumurtalık bırakılarak, östrojen üretiminin devamı sağlanır. Bu da erken menapoza girmesi ve kemik erimesini önlemek açısından önemlidir.
- Rahimle beraber yumurtalık, vajinanın bir kısmı ve lenf nodlarının da alınması.
- Radyoterapi. Radyasyonla kanser hücreleri öldürülebilir ve üremeleri durdurulabilir. Ancak menapoza girmeyen kadınlarda, yumurtalık fonksiyonları durabileceği için menapoz bulguları gelişebilir.
- Kemoterapi. Burada kullanılan kanser ilaçları, kan yoluyla etki gösterirler. Radyoterapinin etkisinin daha güçlü olmasını da sağlarlar.
Korunma
HPV, ciltten cilde direk temasla bulaştığı için en önemli korunma şekli prezervatif kullanmaktır. Buna ek olarak yapılabilecek şeyler ise;
- Erken yaşta cinsel ilişkiye başlanmaması
- Cinsel ilişkiye girilen partner sayısının az olması
- Sigara içilmemesidir.
Pap Smear Testi Klavuzu
Rahim ağzı kanserini erken dönemde yakalayabilmek için pap smear testini yaptırmak önemlidir. Ancak ne zaman ve ne sıklıkta yapılması gerektiğini bilmeniz gereklidir. İlk cinsel ilişkiye başladıktan 3 yıl sonra yada 21 yaşına girince ilk test yaptırılmalıdır. 21–29 yaş arasında her yıl yapılmalıdır.
30–69 yaş arasında test üç kez normal çıktıysa iki yılda bir yapılmalıdır. 70 yaş üzerinde üç ve üzerinde normal testiniz var ve son 10 yılda hiç anormal testiniz yoksa artık Pap smear testi yaptırmanıza gerek yoktur. Eğer rahim ağzı kanseri olma riskiniz yüksekse daha sık aralıklarla Pap smear testi yapılabilir.
Rahim Ağzı Kanseri Aşısı
HPV nin en sık rastlanan tiplerine karşı geliştirilmiş bir aşı mevcuttur. Temmuz 2006 tarihinde FDA(Food and Drug Administration) tarafından onayı verilmiştir.11–12 yaşından itibaren tüm kız çocuklarına tavsiye edilmektedir. 13 ile 55 yaş arasında, daha önce aşılanmamış kadınlara uygulanabilir. Aşının koruyuculuk oranı %90 civarındadır. Cinsel aktiviteye başlanmadan aşı uygulanması daha etkilidir. Ancak bu aşı, rahim ağzı kanserini oluşturan her virüse karşı etkili olmadığı için Pap smear testi halen çok önemlidir.
