İnsan ve hayvan davranışlarıyla ve bilişsel süreçleriyle ilgilenen psikoloji biliminin 125 yıllık bir tarihi vardır. Bu genç yaşına rağmen psikoloji, biyolojiden sosyolojiye kadar uzanan oldukça geniş kapsamlı bir alandır. Psikoloji insan ve hayvan davranışlarını ve bu davranışlarla ilintili psikolojik, sosyal ve biyolojik süreçleri inceleyen bir alandır. Bir meslek olarak ise psikoloji, psikoloji bilgilerinin insan sorunlarını çözmek için kullanılmasıdır
ÇAĞIMIZIN KAYGILI İNSANI…
Karen Horney, günümüzün insanını böyle tanımlıyor: “Kaygıları nedeniyle davranışları, kişiliği nevrotik özellikler kazanmış kişi!”
İnsanın günümüzdeki kaygıları için öyle çok neden var ki…
Kendimize ilişkin kaygılar, çevremize ilişkin kaygılar, kimi zaman dünyanın gidişine ilişkin kaygılar yakamızı hiç bırakmaz.
Son birkaç ay içinde hepimizi saran “deprem kaygısı” neredeyse gerçek bir ruh sağlığı sorununa dönüştü. Hepimiz birer deprembilimci kesildik, fay hattı nerelerden geçiyor, deprem nerelere yakın, kaç şiddetinde deprem nasıl etkiler gibi sorular açık kaygılara dönüşüyor.
Deprem olayını aşarsak eskisiyle yenisiyle kaygılar gene peşimizde, gene içimizde.
İyi de, hep kaygıyla yaşanmaz. Aslında kaygıyla yaşamak dünyanın en zor işlerinden. Onun için de insanlar “kaygıdan kurtulmanın” yollarını arıyor.
Kaygıdan kurtulmak, bilişsel düzeyde buna uygun bilgi, bilinç, duygu donanımıyla olabilir. Hem akademik zekânın hem de duygusal zekânın bu anlamda eğitilmiş olması “kaygıyı pozitif yaşamaya” dönüştürebilir.
ÇATIŞMA
Yetişkinlikle beraber birçok insan, çatışmalarla baş edebilmeyi bir noktaya kadar öğrenmiş olur. Fakat bazı yetişkinler de tıpkı bazı çocuklar gibi bunu öğrenemez ve onlar için kavga etmekten yada kaçmaktan başka yol yok gibidir.
Çocukların çatışma çözümleme becerilerini öğrenmeleri önemlidir. Sadece yaşamı kolaylaştırmak için değil, toplumsal ve duygusal gelişmede büyük katkısı olduğu için öğrenilmesi gerekir. Bu becerilerin eksikliğinde çocuklar, yaşıtlarıyla zayıf ilişkiler kurmakla kalmayıp özbeğeni sorunları da yaşayabilirler.
Çatışmalarla başa çıkmanın yapıcı ve yaratıcı birçok yönü vardır. Birçok beceri gibi bunları da öğrenebilirsiniz. ÖFKE KONTROLÜ
Öfke, insanların çatışmaları fark edip çözmelerine yardımcı olur ve görmezlikten gelinen farklılıkların kendini hissettirmesini sağlar. Öfkeli olmak ve bunu zaman zaman göstermek anormal değildir. Fakat, çok sık öfkelenen bir çocuğunuz varsa, 6 yaşından büyük olduğu halde düzenli olarak sinir krizleri geçiriyorsa ya da öfkesi fazlasıyla yoğun ve saldırgansa bu bölümü okuyun.
Bebekler öfkelerini, ağlayarak, kollarını sallayarak, bacaklarıyla tekme atarak dile getirirler. 18 ay civarında çoğu çocuk öfkelenince sinir nöbetleri geçirir. Bu nöbetler ikinci yılın sonunda doruğa ulaşır, üçüncü yıldan sonra azalır. Bunun nedeni üç yaş civarında çocukların isteklerini elde etmede dilin daha etkili bir araç olduğunu fark etmeleridir.
Okulda öfke, akademik güçlüklere yönelik bir tepki olabilir. Bazı çocukların toplumsal rollerini tanımlamak için kullandığı bir saldırganlık çeşidinin işareti de olabilir. Öfkeli tehdit ve meydan okumalar kimin daha çetin olduğunu belirlemeye yardım eder.
ÖĞRENİLMİŞ ÇARESİZLİK(LEARNED HELPLESSNESS)
İlgisiz olayların araştırılması için orijinal olarak sürdürülen deneylerden elde edilen tamamen beklenmedik sonuçlar ile başlayan psikolojideki kuramlar, şimdi geniş ölçüde kabul edilen psikoloji kuramlarıdır. Depresyonun öğrenilmiş çaresizlik teorisine yol gösteren araştırmaların aşağıdaki raporu, bu olayın nasıl meydana gelebileceğini ortaya koyan klasik bir örnektir.(Seligman, 1953)
Klinik psikologların ilgi alanlarının büyük bir kısmı, cezanın davranışı belirleyici veya değiştirici etkileridir. Bu ilişki, Richard Solomon ve araştırmacılarının (Solomon,Kamin,Wynne,1953) köpekleri laboratuar denekleri gibi kullanarak yapılan travmatik kaçınma deneyleri adıyla anılan deneyleriyle başlamıştır. Bu deneylerin bulguları, araştırmacılara ve psikoloji camiasına, zamanında, tam bir sürpriz olması dışında, hiçbir şey ispatlamadı. Belki daha önemlisi, ilk deneyler diğer araştırmalar için yol açtı ve Solomon'ın beklenmedik incelemelerinin bir sonucu gibi, şimdi insan davranışının kesin yönlerini anlamak için daha sağlam temellere sahibiz.
Akıl Bozuklukları:
Belli başlı akıl bozukluklarından en önemlilerini şöyle sıralamak mümkündür:
Kaygı ile ilgili bozukluklar (yaygınlaşmış kaygı bozukluğu, fobik bozukluklar vs.)
Bedende görülen bozukluklar (konversiyon bozukluğu, psikojenik ağrı bozukları vs)
Psikozlar (En önemlisi hastane bakımı gerektiren bir tür akıl hastalığı olan Şizofrenidir)
Madde kullanım bozuklukları (Uyuşturucu, narkotik gibi merkezi sinir sistemini etkileyen maddelerin kullanımı sonucu görülen hastalıklardır)
Kişilik bozuklukları (Kişiyi her yönüyle derinlemesine etkileyen bozukluklar)
Psikolojiyi öğrenmek ve bilmek pek çok diğer meslek dalları için de önemli bir avantajdır. Örneğin, işverenlerin çoğu psikoloji derslerinin kazandırdığı bilgi toplama , analiz etme, yorumlama, istatistik ve deneysel desen kurma gibi becerilere ilgi duymaktadırlar
Danışmanlık süreci, ancak gerçekten bir uzmanı tarafından yapıldığında beklenen sonucu verir. Fiziksel bir sorun yaşadığınızda doktorunuzun uyguladığı tedavinin etkisini kısa zamanda görebilirsiniz. Psikolojik sorunların çözümü için yapılan yanlış bir uygulamanın sonuçları ise kimi zaman yıllar sonra ortaya çıkar ve derin izler bırakabilir .
