Çocukların yürümesinde aksama ve topallama ile kendini gösterir. Erkek çocuklarında, kız çocuklarına oranla 5 kat fazla rastlanan Perthes’in tedavisinde erken tanı büyük önem taşır.
Perthes Hastalığında Risk Faktörleri
Perthes hastalığı, femur denilen uyluk kemiğinin en üst kısmındaki yuvarlak baş bölgesindeki kan dolaşımının bozulması sonucu oluşur. 4 – 8 yaş döneminde ortaya çıkan bu hastalık her 10.000 çocuktan birinde görülür. Perthes genellikle tek eklemi etkiler. Bazen her iki kalçada da görülür. Bu durumda başka hastalıklarla karıştırılabileceği için tanı noktasında dikkatli olmak gerekir. Hastalığın nedeni bilinmemektedir. Ancak yapılan araştırmalar, aşağıda belirtilen yatkınlıkların kesin sebebi bilinmese de Perthes’e yakalanma riski oluşturduğunu ortaya koymuştur:
Dikkat eksikliği ve hiperaktivite sorunu
Sosyo-ekonomik düzeyi düşük ülkeler
Aile öyküsünde Perthes bulunması
Avrupa ve Asya ırkları
Düşük doğum ağırlığı ile doğma
Sigara içilen ortamlarda bulunma (Pasif içici olma)
Perthes Hastalığının Belirtileri
Perthes; uylukta ve kalçada ağrı, bacakta aksama, topallama gibi bulgularla kendini gösterir. Bu belirtiler bazen çok hafif olabileceği gibi bazen çok da şiddetli olabilir. Çok nadir görülen durumlarda bacakta kısalma da görülebilir. Bu nedenle bir çocuğun sıklıkla ağrıdan söz ettiği durumlarda ve yürümede aksama olması halinde geç kalmadan çocuk ortopedi uzmanına başvurmakta fayda vardır.
Perthes Hastalığında Tanı Yöntemleri
Hastalıkta fizik muayene ile birlikte mutlaka bir röntgen filmi çekilir. Genel olarak röntgen ile hastalığın tanısını koymak mümkündür. Çok erken dönemlerde röntgen filminde sorun fark edilemeyebilir. Bu durumda çocuğun ağrısı geçmediği takdirde mutlaka yeniden kontrol amaçlı röntgen çektirilmelidir. Çocuk ortopedisti tarafından MR ya da sintigrafi önerildiği durumlar olmakla birlikte genellikle röntgen filmi tek başına yeterlidir.
Perthes Hastalığının Tedavisi
Perthes hastalığında tedavi hastanın yaşına, hastalığın derecesine göre değişir. Hastalık erken evrede teşhis edildiğinde, çocuğun kemik yaşı 6 yaşından küçük ise ve eklem hareketleri açık ise hastanın çocuk ortopedisti tarafında takip edilmesi gerekmektedir. Tedavide çocuğun aktiviteleri kısıtlanır. Üzerine basıp yürümesine izin verilmekle birlikte sportif faaliyetlerde bulunmasına müsaade edilmez. Çocuğun ağrılarının artması durumunda istirahat önerilir ve bu sürecin sonunda ağrı ortadan kalkar.
Perthes hastalığının tedavisinde ana amaç, eklem hareket açıklığının korunmasıdır. Böylelikle femur (uyluk) başının küresel yapıda gelişmesi sağlanır. Perthes hastalığının tedavisi çocuğun kemik gelişimi tamamlanana kadar sürer. İyileşme sağlandıktan sonra erken erişkin yaşta bir sorun yaşanmaz. Ancak 50’li, 60’lı yaşlarda kalçada kireçlenme görülebilir.
Perthes 4 aşamada görülür. Hastalar genellikle ilk belirtilerle ikinci evrede karşılaşır ve hekime başvurur. Üçüncü evreden dördüncü evreye geçerken femur başı kemiğinin bir kısmında ya da tamamında kemik ölümü görülür. Vücut, ölü dokuların yerine yeni kemik oluşturur. Yeniden yapılandırma aşamasında tedavideki amaç; femur başını kalça ekleminin yuva kısmının içinde tutmaktır. Bu amaçla gerekli görüldüğünde birtakım cerrahi operasyonlar çocuk ortopedistleri tarafından gerçekleştirilir. Bazı geç tanı konmuş ve ileri evrede fark edilen vakalarda da gözlem ve fizik tedavi protokolü ile tedavi tercih edilebilmekte ve çocuk büyüdüğünde cerrahi tedavilere hazırlanılmaktadır.
