“Birkaç farklı türde ilaç denedim. Yeterince yardımcı olmadı.”
İlaç veya bilişsel davranışçı terapiye (BDT) yanıt vermeyen kişilerde tedaviye yardımcı olmak için Transkraniyal Manyetik Stimülasyon (TMS) hakkında sorular alıyoruz. OKB’si olan bireylerin beyinlerinde tam olarak neyin doğru çalışmadığını dair son on yılda birçok araştırma yapıldı. Uzun zamandır OKB tedavisindeki yaklaşım, beyin kimyasını düzenleyici ilaç tedavilerinden olmuşmaktaydı. OKB semptomlarının, SSRI’lar gibi ilaçların etkili olduğu beyin kimyasallarındaki (veya nörotransmiterlerindeki) dengesizlikten kaynaklandığı düşünülmektedir. Antidepresanlarla beynin kimyasını ayarlamak birçok kişide OKB semptomlarını önemli ölçüde azaltmada başarılı olmaktadır. Ancak bazı kişilerde beynin kimyasını ilaçlarla düzenlemek işe yaramayabilmektedir (ya da yeterince etkili olmamaktadır)
Son zamanlarda yapılan psikiyatrik araştırmalar, beynin “sinir ağlarının” yapısı ve işlevinin OKB’de rol oynayabileceği fikrine giderek daha fazla odaklanmaya başladı.
Beyninizi bir de bu perspektiften düşünün. Beyniniz birbiriyle iletişim kuran “nöron” adı verilen hücrelerden oluşur. Birkaç nöron birlikte çalıştığında, bunlara devre veya ağ denir. Daha önce bir bilgisayarı veya başka bir elektronik cihazı parçaladıysanız, muhtemelen altın devrelerle kaplı yeşil plastik bir pano görmüşsünüzdür. Bilgiyi bilgisayarın bir bölümünden diğerine iletmek için elektriğin bu devre kartından geçtiği gibi, beyniniz bilgiyi beynin bir bölümünden diğerine iletmek için sinir ağlarını kullanır.
Bu nedenle, nörotransmiterleri (tek tek nöronlar arasında iletişim kurmak için kullanılan kimyasallar) hedeflemek yerine, araştırmacılar şimdi nöral ağların, beynin davranışı düzenleyen bölümüne duyguları düzenleyen bölümlerinden iletişim kurmak için nasıl işlediğini araştırmaktadırlar. Nörotransmiterlerden ziyade sinir ağlarına odaklanan yeni tedavi yöntemlerinin, diğer tedavi yöntemlerinde başarılı olamamış bireylere yardımcı olabileceği saptandı.
Giriş
“Devre devrimine” hoş geldiniz. Devrim güçlü bir kelimedir, ancak psikiyatrik araştırmalardaki nöral devreler ve ağlar üzerine odaklanan bu yeni eğilim, Beyin Stimülasyon tedavileri gibi yeni tedavilerin geliştirilmesi için bir çerçeve sağlayarak OKB hakkında düşünme ve tedavi etme şeklimizi değiştirme gücüne sahiptir. Bu makalenin amacı, bu tedavilerden biri olan Transkraniyal Manyetik Stimülasyonun (TMS) etkinliği hakkındaki bugüne kadar kanıtları gözden geçirmektir.
Beyin Stimülasyon terapileri ayrıca Nöromodülasyon , Somatik Terapiler veya Psikiyatrik Nöroterapötikler olarak da adlandırılır . Tüm bu etiketler, beynin hedeflenen bir bölgesindeki elektriksel aktiviteyi değiştirebilen ve bu ağlar üzerinden bilgi akışını değiştirebilen cihazları (ilaç veya psikoterapi yerine) kullanan bir grup tedaviye atıfta bulunur. Bu elektriksel ve biyolojik değişikliklerin amacı, beynin çalışma şeklini değiştirmektir; beyindeki hastalığa yol açan kalıpları değiştirmek ve bunun yerine, bu devreleri daha iyi işleyiş ve esenliğe izin veren sağlıklı bir durumda çalışmasını sağlamaktır.
Nöromodülasyon terapileri üç genel gruba ayrılır.
1- Elektrotların doğrudan beyne yerleştirilmesi ameliyat gerektirdiğinden “invaziv” olarak adlandırılır. Derin Beyin Stimülasyonu (DBS) veya Vagal Sinir Stimülasyonu (VNS) örneklerdir.
DBS, Parkinson hastalığı ve OKB gibi rahatsızlıklarda, VNS ise epilepsi ve depresyon için kullanılır.
2- “Konvülsif” olarak adlandırılır ve en uygun örnek Elektrokonvülsif Terapi veya EKT’dir. Bu strateji ameliyat gerektirmez ancak hastaların yine de genel anestezi altına alınması gerekir. EKT’nin amacı, genel anestezi altında ve bir doktor ve hemşire ekibinin gözetiminde, ameliyathaneye benzer bir ortamda, kafatasından kontrollü bir nöbet oluşturabilen güçlü elektrik akımları göndermektir. Bu nöbet beyni yeniden düzenleyebilir ve bazı kişiler için depresyon, mani ve psikotik bozukluklar (şizofreni gibi) için etkili bir tedavidir.
3- Transkraniyal Manyetik Stimülasyon (TMS) gibi “noninvazif” stratejiler, beyin aktivitesini ameliyata gerek kalmadan veya nöbetleri tetiklemeden değiştirebilir. Bu teknik, kafatasına elektromanyetik akımlar uygulamayı ve onları belirli beyin bölgelerine yönlendirmeyi içerir.
Tipik bir TMS seansında, hastalar uyanıktır ve rahat bir tedavi koltuğuna otururken, operatör başın belirli bir bölgesine yaklaşık 5×2 inç ölçülerinde bir bobin yerleştirir. Ardından, beyne ulaşana kadar saç, deri, kas ve kemikte dolaşan elektromanyetik darbeler uygulanır. Manyetik darbeler hedeflenen beyin bölgesine ulaştığında, elektriğe dönüşürler ve nöronları (beyin hücreleri) ateşlemeye zorlar, bu da daha sonra birbirine bağlı beyin ağlarını etkiler. Kişinin beyninin “uyarılabilirliğinin” ilk değerlendirmesine göre uyarılma miktarı ve uyarım hedefi her hasta için özeldir. Tipik bir TMS oturumu 20 ila 40 dakika sürer (yakın zamanda bir ila altı dakika süren daha yeni protokollerin etkili olduğu gösterilmiş olmasına rağmen), ve çoğu tedavi, pazartesiden cumaya birkaç hafta boyunca günlük seans gerektirir (depresyon için mevcut standart 6 haftadır, ardından tedavilerin sıklığı daha sonra iki veya üç haftalık bir süre boyunca azalır). Herhangi bir yan etkisi olmadığı için TMS, hastaların kliniğe kendi başlarına seyahat ettikleri, tedavi gördükleri ve ardından düzenli günlük aktivitelerine devam ettikleri bir tedavidir.
TMS ağrısızdır ve invaziv değildir ve güvenli olduğu ve hastalar tarafından çok iyi tolere edildiği gösterilmiştir. 1980’lerin ortalarındaki geliştirilmesinden bu yana , TMS nörobilim araştırmaları ve klinik uygulamalar için yaygın olarak kullanılmaktadır. 2008’de FDA, depresyon tedavisi için TMS’nin kullanımını onayladı. Ardından 2018 yılında Obsesif Kompulsif Bozukluk tedavisinde de TMS FDA tarafından onaylandı.
Özet
OKB’si olan önemli sayıda hasta, ilaç tedavisi, bilişsel davranışçı terapi veya her ikisinin kombinasyonu dahil olmak üzere geleneksel tedavilere yanıt verirken, birçoğu (hastaların % 40-50’si) hala çok az fayda ile semptomatik kalır ve bu nedenle “tedaviye dirençli” olarak kabul edilir. Bu hastalar için, semptomları azaltabilen ve refahı artırabilen yeni tedavilerin uygunlanması önerilmektedir. Özellikle ilaç ve psikoterapiden yeterli iyileşmeye sağlamayan Depresyon ve Obsesif Kompulsif Bozukluk hastalarında, TMS gibi noninvaziv nöromodülasyon tedavisinin uygun şekilde kullanıldığında önemli olumsuz yan etkileri olmayan, değişen derecelerde şiddet ve tedavi direncine sahip birçok hasta için uygun, güvenli ve iyi tolere edilen bir tedavi seçeneği olduğunu göstermiştir.
