Yaz aylarından sonbahara geçerken metabolizmamız bu döneme alışmaya çalışır. Mevsim değişikliğinin etkileri her insanda farklı şekillerde ortaya çıkar. Özellikle kronik hastalığı olan bireyler, yaşlılar, hamileler ve çocukların bağışıklık sistemi daha hassas olduğundan mevsim geçişlerinden daha çabuk etkilenir. Havadaki ısı ve nem değişimine uyum sağlamaya çalışan metabolizmamız vücut ısısını yeniden düzenlemeye çalışır.
Vücutta fizyolojik olduğu kadar psikolojik yönden de değişimler gözlemlenir. Uykusuzluk , halsizlik, yorgunluğun yanı sıra depresyon , içe kapanıklık , aşırı stres ve gerginlik meydana gelebilmektedir. Mevsim geçişlerinde bazı hormonal değişimler de yaşanabilir. Mutluluk ve neşe duygularını artıran serotonin hormonu ile uykuyu düzenleyen melatonin hormonunun azalması iştahta artışına neden olur. Mevsim değişikliği tiroid hastalarını da olumsuz yönde etkiler. Sıcak-soğuk hava geçişleri yüzünden yaşanan rehavet, yorgunluk, stres ve gerginlik sonucu tiroid bezinde çalışma düzensizlikleri görülebilir.
Bu dönemde doğru beslenmek ,özellikle A, C, E vitaminleri ile çinko, selenyum, magnezyum, demir mineralleri ile omega-3 ve omega-9 yağ asitlerinden zengin besinlerin seçimi bağışıklık sistemini güçlendirir.
Doğru beslenmek , sonbaharda düşmeye başlayan serotonin hormonu ve düzensiz uykuyla dengesi bozulan melatonin üretimini düzenlemeye yardımcı olmaktadır. Serotonin ve melatonin hormon seviyelerinin yükseltilmesiyle depresyon önlenebilir.
Serotonin ve melatonin'in yapımında önemli olan amino asit Triptofandır. Serotonin miktarının artırılmasında ise magnezyum, çinko, triptofan ve omega 3 içeren yiyecekler büyük önem taşımaktadır. Muz, hindi eti, süt, kakao, erik, ananas, ceviz, fıstık, domates, portakal, kefir, yumurta, badem, mandalina, susam ve keten tohumunda yüksek oranda triptofan bulunur. Ayrıca kefirin sakinleştirici ve depresyon azaltıcı etkisinin yanı sıra yüksek oranda kalsiyum, magnezyum ve B vitamini içermektedir.
Melatonin yeterli üretimi için ise karanlıkta uyumak gerekir. Besinlerde kızılcık başta olmak üzere vişne, papatya, anason, ceviz, badem ve fındıkta yüksek miktarda melatonin bulunur.
Mevsim değişirken vücudu arındıran çaylar, normal çay ve kahve tüketimine tercih edilmelidir. Güne adaçayı ile sakin başlanmalı, ara öğüne antioksidan içeriği yüksek yeşil veya beyaz çay, ikindi saatleri içinse kuşburnu, tarçın, nane karışımı veya naneli mate çayı seçilebilir. Uyku problemini çözmeye yardımcı olan papatya, ıhlamur, yasemin gibi sakinleştirici çaylar ise yatmadan önce tüketilmelidir.
Doğru beslenme ile vücudu aç bırakmadan tokluk sağlayan kalorisi düşük besinlere gece atıştırmalığı olarak yer vermek bu dönemdeki kilo artışları için önlem olacaktır.
Güne daha canlı ve fresh başlamak için 1 küçük kase yoğurt ,yulaf ezmesi ve içine ilave edilen taze veya kuru meyveler ile güzel bir kahvaltı yapılabilir.
Mevsim geçişlerini rahat atlatabilmek için öncelikle beslenme ve uyku düzenine çok dikkat edilmelidir. Mevsime uygun vitamin ve mineral yönünden zengin yiyecekler tüketilmelidir. Günlük sıvı alımına dikkat edip bol su içilmeli, sigara ve alkolden uzak durulmalıdır. Dokulara daha fazla oksijen taşıyabilmek için açık havada yarım saatlik yürüyüşler planlanmalıdır. Strese sebep olan durumlardan uzak durulmalıdır.
