Kızlar,

-Bir sabah uyanıp aynaya baktığınızda daha uzamış ve daha yuvarlak hatlı hale geldiğinizi gördüğünüzde

-Meme dokunuzda bir kaç hafta öncesine göre büyüme tespit ettiğinizde

-Bundan da birkaç hafta sonrasında koltukaltı ve genital bölgenizde tüylenmeler gördüğünüzde

-Okuldaki pek çok kız arkadaşınızın başına geldiğini bildiğiniz adet görme denen durumun sizin de başınıza geldiğini farkettiğinizde

-Aynı gün içinde kendinizi aşırı özgüvenli ama hemen sonra aşırı alıngan hissettiğinizde

puberte çağına geldiniz demektir: Hoşgeldiniz !

Puberte yani ergenlik çocukluktan yetişkinliğe doğal geçiş sürecidir. Bu sürecin sonunda üreyebilme yeteneği kazanılır. Kızlar puberteye ve cinsel olgunluk evresine erkeklerden daha erken girerler.

Peki bu değişimlere neden olan nedir?

Hormonlar ! Kadınlık hormonu diyebileceğimiz Östrojen vücuttaki tüm bu değişimlerden sorumlu hormonların başında gelir.

Kızlarda pubertede oluşabilecek değişikliklere bir bakalım:

-Boy ve kiloda artış

9 yaş civarında erişkin boyunun %17-18’ine ulaşmaya başlar. Herhangi biri size ellerin ve ayakların ne kadar büyük derse şaşırmayın. Kol ve bacaklar önce uzamaya başlar daha sonra gövde uzar. Çoğu genç kızda en hızlı boy uzaması görüldükten yaklaşık 6 ay sonra ilk adet kanaması başlar.

Aynı dönemde kilo artışı da olur. Üst kollarda, bacaklarda ve sırtta daha fazla olmak kaydıyla yağlanma görülür.Kalça daha yuvarlaklaşır ve genişler. Belde ise incelme izlenir.

Adolesan takibinde her yıl boy ve kilo ölçülmeli, uzama ve kilo alma uygunluğu değerlendirilmelidir. Hızlı kilo alma durumu egzersiz ve diyetle ayarlanmalıdır.

-Meme gelişimi

Puberte çağının en erken bulgusu meme gelişimidir. Bu nedenle utanma, rahat hissedememe gibi durumlar varsa bu döneme uygun sütyenler kullanılabilir. Anne, abla vs gibi yaşça büyük yakınlarınızdan doğru ölçü konusunda yardım isteyebilirsiniz.

-Tüylenme artışı:

Kol ve bacaklardaki tüylerde artış ortaya çıkacağı gibi koltukaltı ve genital bölgede de yeni tüyler görülmeye başlar.

Tüylenme ile çeşitli tüy alma yöntemleri veya lazer epilasyon kullanılarak başedilebilir.

-İlk adet kanaması:

Genellikle ilk adet kanaması 12-13 yaşları arasında olur. Ama daha erken ya da geç de görülebilir. İlk 2-3 gün daha ağır sonraki 2-3 gün hafif kanama izlenebilir.

Adet döneminde hormonlar ve vücutta salgılanan bazı maddeler rahimde kasılmalara neden olarak karın krampları oluşturur.

Adet döneminde ayrıca,

Üst bacak bölgesinde ağrılar

Sırt ağrısı

Şişkinlik

Mide bulantısı

İshal

Yorgunluk da görülebilir.

Şiddetli kramplar var ise doktor muayenesi ve değerlendirme gerekir.

-Puberte çağındaki kızlarda duygusal dalgalanmalar :

Özellikle adet kanama zamanından önce duygusal dalgalanmalar sık görülür. Buna tıpta premenstrual sendrom (PMS) diyoruz.

PMS:

-sinirlilik

-uyku bozuklukları

-ödem

-huzursuzluk

-iştah artması

gibi durumlara neden olabilir. Kanama başlamasıyla beraber bu belirtiler kaybolur. Egzersiz, spor PMS ve adet kanaması dönemlerinde fiziksel ve ruhsal anlamda rahatlamaya yardım eder.

Duygusal olarak şiddetli problem veya depresif hal hissediyorsanız doktora başvurunuz.

Ergenlik ile ilgili vücutta meydana gelen değişiklikler kiminde erken kiminde ise geç ortaya çıkacağından yeni duruma uyum sağlamakta bazı kızlarda güçlük yaşanabilir.

Kızlarda 14 yaşına kadar adet kanaması dahil ergenlik belirtileri ortaya çıkmamış ise bir doktor değerlendirmesi şarttır.

Dengeli beslenme, günlük egzersiz, yeterli uyku, ve ideal kiloda olmak bu dönemde çok önemlidir. Düzenli doktor takipleri bu dönemde özellikle önem taşımaktadır.

OP.DR. EVRİM AKSOY