Gebelik ve kafein

Kafein dünyada en sık tüketilen bağımlılık yapan maddedir. Kafein eroin,kokain ve amfetaminlerle benzer şekilde beyinde uyarıcı etki oluşturur ve benzer şekilde bağımlılık yapar. Ama etkisi vebağımlılık yapma gücü bunlara kıyasla daha hafiftir. Kalbi uyarıcı, zindelik verici, uyku açıcı az miktarda da idrar sökücü etkisi vardır. Kafeinin hiçbir besleyici ve faydalı yanı yoktur. Kafein doğada pek çok bitkide bulunur. En bilinenleri kahve, çay, kakaodur.

Beynimizde adenosin denen bir madde vardır. Bumadde sinir uçlarına bağlanarak sinirlerin aktivitesini yavaşlatır. Kafein bu maddenin bağlanacağı yerlere bağlanarak onun etkisini engeller ve sinir uçlarını uyarır. Aynı zamanda adenosinin damarlar üzerine olan etkisini de engelleyerek damarların kasılmasını sağlar, damarlar daralır, kan akımı azalır.

Kan akımının azalmasına bağlı böbrek üstü bezlerinden adrenalin salgılanır. Adrenalinin etkisi ile göz bebekleri büyür, kalp atım hızı artar, solunum yolları genişler, ciltteki damarların kasılmasına bağlı cilt rengi solar, midenin kan akımı azalır, kaslarda harekete hazırlık yapılır, kan şekeri yükselir.

Kafein mutluluk hormonu olarak bilinen dopamini arttırır. Uzun süre bu şekilde durmak mümkün değildir. Bu etki bir süre sonra azalınca vücut tekrar kafein almak ister. Aşırı derece kafein tüketilirse vücut sürekli uyarı halinde olacağı için yorgun düşer, hırçınlaşırız. Beynimizin derin uykuya geçmek için adenosin denen maddeye ihtiyacı vardır. Eğer adenosin sinir uçlarına bağlanamazsa derin uykuya geçemeyiz ve sabahları dinlenmeden uyanırız. Kafeinin yarı ömrü 6 saattir, öğleden sonra alınacak kafein gece halen kan dolaşımımızda bulunacaktır. Buna dikkat etmek gerekir.

 Yapılan çalışmalarda kafein alımının bebeklerde özür yaratıcı etkisi olmadığı ortaya çıkarılmıştır. Fakat yüksek miktarlarda (günde 6 fincandan fazla kahve) kafein alan kişilerde 2.trimester (3-6. aylar arasında) düşüklerinde artış saptanmış. Ve yine yüksek doz kafein verilerek yapılan hayvan deneylerinde fetusların beyin ağırlığında azalma ve doğum sonrası öğrenme ve hatırlamada güçlük saptanmıştır.

Kafeinin asıl etkisi kalp, solunum sistemi ve davranış değişiklikleri üzerinedir. Gebelikte ve emzirme esnasında alınan kafein hem annenin hem de bebeğin kalp ve solunum hızını arttırırlar, davranışlarında değişikliklere yol açarlar.
Kafein, sigara ve alkolun kanser yapıcı etkilerini arttırır.

Kafein aynı zamanda idrar söktürücü etkisi ile gebelikte idrara çıkmayı arttırır, aşırı miktarda alınırsa sıvı ve elektrolit kaybına yol açar.
Kafein demir emilimini azaltarak kansızlığa yol açar, özellikle yemek sonrası içilirse.
 
     Madde    Miktar    Kafein           
    Filtre kahve    1 fincan    135-200 mg          
     Espresso    1 fincan    100 mg           
     Cappuccino    1 fincan    100 mg           
     Hazır kahve    150 cc    57 mg           
     Türk kahvesi    1 fincan    57 mg           
     Dekafeine kahve     150 cc    5 mg           
     Demleme çay    175 cc    20 - 110 mg           
     Ice Tea    330 cc    70 mg           
     Hazır çay    200 cc    30 mg           
     Kola    1 Kutu    30 - 56 mg           
     Diet Kola    1 Kutu    38 - 45 mg           
     Kola dışı meşrubat    1 Kutu    50 mg civarı           
     Meyveli gazoz    1 Kutu    0 mg           
     Çukulata    60 gram    10 - 50 mg           
     Kakao     1 küçük fincan    4 mg           
     Bazı ağrı kesici ve soğuk
     algınlığı ilaçları    1 tane     en az 30 mg