Hemoroid nedir? neden olur?

Halk dilinde basur olarak bilenen hemoroid, makat bölgesi hastalıklarının en yaygın olanıdır. Anal kanalda bulunan toplardamardan oluşan yumak şeklindeki yapılara hemoroidal yastıkçıklar denir. Vücudun anatomisinde olan bu yastıkçıklar makattaki zorlanma ve basınç etkisiyle genişleyerek şişer. Anal kanaldan dışarı doğru şişerek sarkan bu yapılar hemoroidi oluşturur. Kırmızı ya da morarmış renkte görünen bu hemoroidal memeler sert dışkılama sonrası deride aşınma ile kanayarak kendini gösterir. Hemoroidal memeler beklenmedik bir anda içi pıhtı ile dolup ağrı, iltihaplanma, ödem veya apse yapabilir.

Hemoroid Neden Olur?

Makat hastalıklarının arasında en sık görülen hemoroid, yaşam kalitesini oldukça kötü etkileyen bir hastalıktır. Hemoroide neden olan semptomlar arasında en başta kronik kabızlık ve ishal atakları gelmektedir. Uzun süreli ıkınma ve sık dışkılama sonucunda anal kanaldaki basur memeleri hasar görerek şişer ve hemoroide neden olur. Şişen hemoroid memeleri zamanla anal kanaldan sarkar ve hastaların fark edebileceği büyüklükte olur.
Basura neden olan diğer sebepler arasında aşırı kilo, düzensiz ve sağlıksız beslenme, hareketsiz yaşam, dışkılama esnasında çok uzun süre hareketsiz kalmak, ağır sporlarla ilgilenme, ağır kaldırmak, yetersiz lif alımı ve anal ilişkide bulunmak da hemoroide neden olmaktadır. Çok nadirde olsa aile bireylerinden birinin daha önce hemoroid hastalığı yaşaması da hemoroide neden olan genetik faktörler arasındadır.

Hemoroid Belirtileri Nelerdir?

Hemoroid hastalığı iç hemoroid ve dış hemoroid olmak üzere iki grupta incelenir. İç hemoroidler kendi içinde dört farklı evrelerden oluşur. Bu belirtiler ise şu şekilde sıralanır;

İç Hemoroid

İç hemoroid tıp dilinde internal hemoroid olarak adlandırılır. Anal kanalın iç kısmında olan hemoroidlerin yüzeyi mukoza ile kaplıdır. Bağırsağın son kısmı olan rektumun iç kısmında bulunur ve dıştan görülmezler.

1. Derece hemoroidler çok küçük oldukları için sarkmazlar ya da dıştan görülmezler. Kendilerini çok nadiren kanama ve ufak şişliklerle gösterirler. Bu hemoroidlerde tanı, rektoskopi aracıyla konulur.

2. Derece hemoroidlerin en belirgin belirtisi ufak şişliklerdir. Hasta defekasyon sırasında ıkınma ile şişlik fark eder. Zorlanma sonucunda kanama görülebilir. Tanı, doktor gözetiminde anal muayenede konur.

3. Derece hemoroidlerde hasta kanama ve kaşıntıyla birlikte iç çamaşırında akıntı ve ıslaklık gibi belirtiler fark eder. Bu hemoroidler anal kanaldan dışarı doğru büyüyerek sarkar ve genellikle kendiliğinde içeriye girmez, hasta kendisi ya da doktor yardımıyla hemoroid memeleri içeri itilebilir.

4. Derece hemoroidler iç hemoroidin en son evresidir. Hasta kanama, şişlik, akıntı ve kaşıntıyla birlikte basınçla oluşan bir ağrı hissetmeye başlar. 4. Derece hemoroidlerin en belirgin belirtisi ise her zaman anüs dışında duran içeri itilemeyen hemoroid memeleridir. Hastalığın hangi evrede olduğuna doktor muayenesi ile karar verilebilir.

Dış Hemoroid

Tıp dilinle eksternal hemoroid olarak adlandırılan dış hemoroidler anüsün dış kısmında oluşur. Dış hemoroidlerin üzeri cilt ile kaplıdır ve her zaman makatın dış kısmında olan şişliklerdir. Bu hemoroid memeleri gözle görülebilir ve dokunulduğunda elle hissedilebilir bir büyüklüktedirler.

Hemoroid Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Hemoroid tedavi yöntemlerinin arasında beslenme kontrolünden medikal tedaviye, cerrahi tedaviden lazer tedavisine kadar birçok tedavi yöntemi vardır. Bu tedaviler hemoroidin evresine göre çeşitlilik göstermektedir. Hemoroidin ilk evresinde olan hastalar ağrıyı hafifletmek, kanamayı durdurmak ya da kabızlığı gidermek için diyet, ılık oturma banyoları, dışkı yumuşatma ilaçları ve ağrı kesiciler gibi tedavi yöntemlerine doktor kontrolünde başvurabilir. Hemoroid ilerlemiş ise genel cerrahi müdahaleler gerekir. İç hemoroid tedavileri hemoroid hastalarının erken evresinde, kanamayı durdurmak ve ağrıyı azaltmak amacına yönelik olarak kullanılan tedavi yöntemleridir. Bunlar sırasıyla;

 Lazer Koagülasyon: Lazer tedavide makas ya da bıçak gibi bir kesi işlemi olmadığı için ağrı daha az olur ve kas kesme yapılmadığı için dışkı veya gaz kaçırma gibi durumlar görülmez. Çevre dokuya zarar vermeden lazer çubuğu ile hemoroidleri ortadan kaldırma ile işlem sağlanır.

 Lateral Internal Sfinkterotomi: Makat içi basıncı düşürmek için makat iç kasının kesilmesi işlemine denir.

 Anal Dilatasyon (Makatın Genişletilmesi): Anal dilatasyon anestezi altında cerrahın parmakları ile makat kaslarının genişletilme işlemidir.

 Rubber Band Ligation (Lastik Halka Takılması): Hemoroid memesinin tabanına lastik halka takarak memenin kanlanmasını, beslenmesini önlemek ve zaman içerisinde (7-10 gün) hemoroid memesinin düşmesini sağlayan tedavi yöntemidir.

 Skleroterapi: Hemoroidin çevre dokularına ilaç enjeksiyonu yapılır. Bu ilaç pıhtılaşma ve büzüşme yaratarak dokuları yok eder.

 Infrared Koagülasyon: Hemoroid dokusuna infrared ışığı verilerek uygulanır. İnfrared hemoroid dokularının pıhtılaşma ve büzüşmesini sağlayarak tedavi eder.

 Cerrahi Hemoroidektomi: Açık ve kapalı hemoroidektomi şeklinde uygulanır.

 Stapler Hemoroidektomi (Long Yöntemi): Bu tedavi 3. ve 4. Derece hemoroidlerde uygulanır. Tek kullanımlık bir alet yardımı ile basur memelerini yukarı doğru çeker ve hepsi içeriye girmiş olur. Bu teknikle iç hemoroid memelerinin dışarı doğru sarkması engellenmiş olur. Daha ağrısız bir yöntemdir.

Dış hemoroid tedavilerinde ise cilt altı hemoroid pakelerinin cerrahi eksizyonu yapılabilir.