1969 yılında; Psikoterapist Haim Ginott’un ortaya attığı bir kavram olan “Helikopter Ebeveyn”; küçük bir çocuk danışanının annesini bu şekilde tanımlaması sonucu ortaya çıkmış ve bazı ebeveyn özelliklerini tanımlamıştır.
Bu tarz ebeveynler sürekli olarak çocuğunu yanından ayırmayan, her istediğini yapan, çocuğum yapamaz, yorulur gerekçesi ile çocuğa sorumluluk vermeyen, çocuğun davranışlarını devamlı kontrol altında tutan, müdahaleci anne babalar maalesef ülkemizde çok fazla bulunmaktadır.
Kendi kaygıları (çocuğum yapamaz, edemez, incinir düşüncesi) doğrultusunda hareket eden anne-babalar çocuğum bireyselleşmesi önünde ki en büyük engeldir. Her an dış dünyadan gelecek tehditlere karşı hazırlıklı olan anne-baba çocuğun zorluklarla karşılaşmasını engellerler ve çocuğun zorluk karşısında çözüm bulma yeteneğinin önüne geçerler. Halbuki dünya anne babaların düşündüğü kadar korkutucu bir yer değildir. Bu koruma iç güdüsü neticesinde çocuk dışarıdan gelecek stresli yaşam olayları ile baş etmeyi bilemez ve yaşı ne kadar büyürse büyüsün olayları çözüme kavuşturmakta hep bir destek beklentisine girerler.
Çocuk aç kalacak endişesi ile çocuğunu obez eder. Derslerinde başarılı olamayacak endişesi ile ödevlerini yaparlar. Sokağa çıktığında kaybolur endişesi ile sosyalleşmesinin önüne geçip bilgisayar oyunlarına bağımlı hale getirirler. Sonra da benim çocuğum neden şişman, tembel, asosyal diye yakınmaya başlarlar.
Başarısızlığa tahammül edemeyen anne/baba sürekli başarıya odaklı bir tarzda adete çocuğunu yarış atına dönüştürebilir. Çocuğun mutlu olacağı bir mesleği göz ardı edip kendi zihinlerinde ki başarıya odaklanırlar.
Çocuklarının arkadaşları ile yaşadıkları problemleri kendileri çözmek için aşırı bir uğraş içine girip, çocuğun problemleri çözme yeteneklerinin gelişmesini engellerler.
Görev bilinci aşılanmayan çocuk kendini yetersiz ve değersiz hisseder. Onu tüm tehditlerden koruyan birileri vardır ve bünün ömür boyu süreceğini düşünür.
Çocukla güvenli bağlanmayı gerçekleştiremeyen anne-baba kendisine bağımlı bireyler yetiştirmek zorunda kalırlar.
Bu durum çocuklarda düşün benlik saygısı, karar vermekte zorluklar, stresli durumlardan kaçınan, problem çözme kapasitesi düşük aynı zamanda kimseyi beğenmeyen bir kişiliğin oluşmasına neden olur.
Ergenlik yıllarında ciddi sorunlar yaşamayan başlayan çocuklar kendilerini bir kimlik kargaşası içinde bulurlar ve gittikçe yalnız ve depresif bir ruh haline bürünürler.
Helikopter Ebeveynlerin Çocuklarında Ortaya Çıkan Problemler
Bu çocuklarda stresli durumlar karşısında aşırı huzursuzluk
Stresle baş etmede güçlük
Bir hastalığı olmamasına rağmen sürekli baş ağrısı, bulantı hissi
Risk almakta güçlük yaşarlar. Sorumluluklar onları korkutur.
Birey olmakta zorlanma
Yalnızlık, öfke kontrol sorunları, depresif ruh hali görülebilir.
Koruyucu anne/babalar kendi kaygılarının farkına varmalı eğer kendi çabaları ile bu kaygıları kontrol altına alamıyorlarsa mutlaka profesyonel bir yardım almalıdırlar.
Uzman Dr Burak Toprak
Psikiyatrist
