Tüm diğer canlılar gibi insanların da doğuştan getirdikleri en temel iki önemli özellikleri, varlığını sürdürmek ve büyüyüp gelişmektir. İnsanlar varlığını sürdürmek ve büyüyüp gelişmek için gerekli olan her türlü fiziksel, psikolojik ve sosyal ihtiyacını çevresinden sağlarlar. Bireyin ihtiyaçlarını fark etmesi ve bunları karşılamak üzere harekete geçerek gerekli davranışları yapması “kendini ayarlama yetisi” olarak tanımlanır. Bu doğal yeti sayesinde birey ihtiyaçlarını karşılarken kendisi için neyin yararlı neyin zararlı olduğunu da ayırt edebilir.
Kişinin ihtiyaçlarını karşılayarak varlığını sürdürebilmesi ve büyüyüp gelişebilmesi için; (1) ihtiyaçlarının farkına varması, (2) içinde bulunduğu koşulların neler olduğunu belirlemesi ve (3) ihtiyaçlarıyla çevresel koşullarını uyumlu hale getirmesi gerekir. Bu üç koşuldan birinde sorun ortaya çıktığında kişinin psikolojik uyumu bozulur. Bu noktada kişinin psikolojik uygumu yeniden oluşturabilmesi için kişisel sorumluluğunu üstlenmesi gerekmektedir.
Gestalt yaklaşımına göre herkes kendi duyumlarından, duygularından, düşüncelerinden, davranışlarından, ihtiyaçlarından ve bu ihtiyaçların nasıl karşılanacağından kendisi sorumludur. Diğer bir ifadeyle, kişi kendi değerlerini oluşturabilir, ne yapması gerektiğine karar verebilir, kendisi için neyin önemli ve geçerli olduğunu belirleyerek kendine uygun olan davranışları seçebilir.
Ne var ki insanın kendi sorumluluğunu üstlenmesi pek kolay olmaz. Genellikle kendi düşünce, duygu ve davranışlarımızın sorumluluğunu almakta en çok zorlandığımız durumlar, bizim için önemli insanların bizden istedikleri ve bekledikleri ile bizim istek ve ihtiyaçlarımızın uyum göstermediği durumlardır. Böyle durumlar psikolojik iyi oluşumuz açısından zorlayıcı olduğunda alacağımız bir uzman desteği ile, duygu ve davranışlarımızın farkına varabilir, farklı tepkide bulunma sorumluluğunu alabilir, böylece daha özgür, özgün ve özgüvenli hissedebiliriz. Bu durum ise yaşam kalitemize olumlu yönde katkıda bulunabilir.
Dr. Eda ARSLAN (Psikolojik Danışman)
Kaynak: Gestalt Terapi- Bütünleşmek ve Büyümek (Prof. Dr. Ceylan DAŞ)
