Ebeveyn Tutumlarının Çocuk Psikolojisi Üzerindeki Uzun Vadeli Etkileri
Başlıca ebeveyn tutumları:
1. **Otoriter tutum:** Katı kurallar, cezalandırıcı yaklaşım ve düşük duygusal destek. Bu
modelde yetişen çocuklar genellikle
kaygılı, çekingen ve içe kapanık olur.
2. **Aşırı koruyucu tutum:** Çocuğun özerkliğini engeller. Bağımlı, kararsız ve düşük öz
güvenli bireyler ortaya çıkar.
3. **İlgisiz/ihmalkâr tutum:** Duygusal bağ zayıftır. Çocukta değersizlik ve terk edilme
şemaları gelişebilir.
4. **Aşırı hoşgörülü tutum:** Sınır koyulamayan çocuklarda dürtüsellik, sabırsızlık ve
empati eksikliği görülebilir.
5. **Demokratik tutum:** Sınırlar ile sevgi dengededir. Sağlıklı özgüven, empati ve
sorumluluk bilinci gelişir.
Psikodinamik etkiler:
- Ebeveyn figürü çocuğun “içsel ebeveyn” modelini oluşturur.
- Sevgi koşullu verildiğinde, birey ileriki ilişkilerinde onay arayışına girer.
- Aşırı eleştirel ebeveyn, çocukta mükemmeliyetçilik ve yetersizlik duygusu oluşturabilir.
- İhmalkâr ebeveyn ise bağlanma bozukluklarına ve terk edilme korkusuna zemin hazırlar.
Terapötik çalışmalarda:
- Aile sisteminin yeniden yapılandırılması
- Ebeveyn farkındalık eğitimi
- Şema terapi ile çocukluk inançlarının dönüştürülmesi
- Duygusal erişilebilirliğin artırılması
- Ebeveyn-çocuk bağını güçlendiren etkileşim oyunları uygulanır.
Sonuç olarak, ebeveyn tutumları bir çocuğun sadece bugünkü değil, yetişkinlikteki ruhsal
dünyasının da temelini oluşturur.
Sağlıklı ebeveynlik, çocuğa hem sevgi hem sınır sunabilen dengeli bir yaklaşımı gerektirir.
