DERİ KANSERLERİ
Deri kanseri nedir? Derideki benler kansere dönüşür mü?
Deri kanserleri derideki hücrelerden kaynak alan kanserlerdir. Derinin bilinen kanserleri 3 çeşittir: Bazal hücreli kanser (=bazal hücreli karsinoma), yassı hücreli kanser (=yassı hücreli karsinoma) ve malign melanom.
Derinin iki tabakası arasındaki bazal hücrelerden kaynaklanan kanserler, bazal hücreli kanserlerdir (karsinoma). En az korkulacak tip budur. Çünkü yıllarca herhangi bir yayılım göstermezler. Cildin üst tabakasındaki yassı hücrelerden kaynaklanan kanserler “yassı hücreli” kanserlerdir. Cilde rengini veren melanosit isimli hücrelerden kaynaklanan kanserler ise “Malign melanoma” olarak adlandırılır. Bu en tehlikeli olan tiptir. Ölüme yol açabilir. Derideki diğer hücrelerden başka kanserler de gelişebilir.
Deri kanseri gençlerde görülür mü? Bu kanserler ölüme yol açar mı?
Deri kanserleri genellikle 40- 45 yaş sonrası, güneş ışığına fazla maruz kalan kişilerde (örneğin; çiftçi, balıkçı ve denizciler) ve güneşe açık vücut bölgelerinde (yüz ve eller) sıktır. Ayrıca genetik yatkınlığı olanlar ve bağışıklık sistemi zayıf olan kişilerde ortaya çıkar (Örneğin; organ nakli hastaları).
Deri kanserleri, tüm kanserler içinde en çok görülen tiptir. Tüm kanser vakalarının yaklaşık yarısını deri kanserleri oluşturur. En sık tür “bazal hücreli” kanserdir. Deri kanserleri sıklıkla ölüme neden olmazlar. Fakat “malign melanom” tanısında geç kalınırsa ve yassı hücreli tip uzun yıllar ihmal edilirse ölüme yol açabilir.
Benler alınmazsa kansere dönüşür mü?
Deri kanseri, derinin tabakalarından veya benlerdeki hücrelerden kaynaklanan, hücrelerin aşırı ve kontrolsüz büyümesiyle ortaya çıkan kanserlerdir.
Her ben (nevüs) kansere dönüşmez. Ancak bazı özellikteki benlerden zaman içinde “malign melanom” gelişebilir.
“Benler alınırsa kanser olur” kanısı doğru mudur?
Kesinlikle yanlıştır. Elbette “risk yaratan” benler alınacaktır. Alınmayıp kansere dönüşen benler ölüm nedeni olabilir. Fakat kişi tarafından benlerle oynamak, kanatmak ve koparmak hücrelerde kansere dönüşümü tetikleyebilir.
Benlerde cerrahi tedaviyi gerektiren risk faktörleri:
-5-6 mm çaptan büyük olanlar
-Sınırları keskin olmayan, deri ile kesin ayrılamayan
-Kabarmış-kanayan-kaşınan benler
-Üzerinde birden fazla renk olanlar
-Koyu siyah-kahverengi olanlar
Deri Kanseri oluşmasında risk faktörleri nelerdir?
*Aşırı güneş ışığına (ultraviyole) maruz kalma
*Sarışın, açık tenli, mavi veya yeşil gözlü, çilli olan kişiler
*Ciltte yanık veya yara izi olması
*Arsenik maruziyeti
*Kronik deri enfeksiyonları veya deri yaraları
*Radyoterapi almış olmak
*Organ nakli veya diğer nedenlerle bağışıklık sistemini baskılayıcı ilaç alıyor olmak
*Aktinik keratozis
*Fazla sayıda ben
*Koyu ve büyük benler
*Sigara içmek
deri kanseri riskini artırmaktadır.
Nasıl korunabiliriz ?
Bazal hücreli ve yassı hücreli kanserler tam olarak önlenememekle birlikte kansere yakalanma riski azaltılabilir. “Melanom dışı kanserler” denen bu cilt kanserlerinin riskini azaltmanın en iyi yolu güneş ışığına maruz kalmamaktır. Kendinizi güneş ışınlarından korumanın ve ultaviyoleden faydalanmanın güvenli yolu; güneşi dik açıdan almamak (gün içinde 10 ile 15 saatleri dışında güneşlenmek), güneşlenirken tişört giymek; şapka takmak, gözleri korumak için güneş gözlüğü kullanmak ve güneşten koruyucu kremler kullanmaktır. Yapay bronzlaşma da deri için zararlıdır. Bu tarz ultraviyole ışınlarına da maruz kalmaktan kaçınılmalıdır. Çocukları da mümkün olduğunca güneş ışığından korumalı ve onlara kendilerini güneş ışığından korumanın yollarını öğretmelidir. Ancak güneş almaktan sürekli kaçmak doğru değildir. Bu sefer de D vitamini alınamaz (D vitamini yapımı için ultraviyoleye ihtiyaç vardır)
Ne zaman doktora gidilmelidir ?
Deride şu olaylar görüldüğünde doktora başvurmalıdır.
*İyileşmeyen yaralar- enfekte olmuş yaralar
*Ciltte küçük, kabarık, düzgün, parlak ve cilalı lezyonlar
*Küçük, kabarık, kırmızı veya kahverengi-kırmızı renkli lezyonlar
*Düz, sert, kırmızı veya kahverengi ve kabuksu lezyonlar
*Kabuklanan kanamalı lezyonlar
*Alt dudakta dudak kremi yardımıyla geçmeyen çatlama ve soyulma
*Boyutu ve şekli değişen, kanamaya başlayan benler
Deri kanseri “geç kalınmadığı” sürece “ölümcül” değildir.
